- Kasım 14, 2023
- Web Yayın Kurulu
- Hastalıklar
TİROİDİT
Tiroid bezinin iltihabına neden olan bir grup bozukluk Tiroidit olarak ifade edilir. Tiroid bezi boynun ön kısmında, Adem elmasının alt tarafında bulunan bir endokrin bezdir. Tiroid bezinde, metabolizmanızı kontrol eden ve vücudunuzun çalışma şeklini etkileyen hormonlar üretilir ve bu hormonlar vücudunuzun enerji üretimi, kalori yakımı ve s. işlevlerinde önemli rol oynar.
Tiroid bezi iltihabının (Tiroidit) birkaç türü vardır:
Akut tiroidit (süpüratif tiroidit)
- Nedeni bakteri veya enfeksiyondur.
- Semptomlar arasında tiroid bezinde ağrı, hafif hastalık ve hipotiroidizm (az çalışan tiroid) belirtileri yer alır.
- Enfeksiyona neden olan etkenin tedavisi ile semptomlar iyileşir.
Hashimato tiroiditi
- Hastalığın nedeni tiroid bezine saldıran antikorlardır (otoimmün).
- Semptomlar hipotiroidizm belirtileridir.
- Hipotiroidizm kalıcıdır ve tiroid hormonu replasmanı ile tedavi edilmesi
Subakut tiroidit (de Quervain tiroiditi)
- Olası nedeni viral bir enfeksiyondur.
- Semptomlar tiroid bezinde ağrı, hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid) ve ardından hipotiroidizm belirtilerini içerir.
- Semptomlar birkaç ay içinde iyileşir.
- Hipotiroidizm nadiren kalıcı olabilir ve bu durumda tiroid hormonu replasmanı ile tedavi edilir.
Sessiz (ağrısız) tiroidit
- Hastalığın nedeni tiroid bezine saldıran antikorlar veya bir otoimmün bozukluk olabilir.
- Semptomlar hipertiroidizm ve ardından hipotiroidizm belirtileridir.
- Semptomlar 12 ila 18 ay içinde iyileşir.
- Hipotiroidizm kalıcı olabilir ve bu durumda tiroid hormonu replasmanı ile tedavi edilir.
Doğum sonrası (postpartum) tiroidit
- Hastalığın nedeni doğumdan, düşük-kürtajdan sonra tiroide saldıran antikorlardır.
- Hipertiroidizm belirtileri doğumdan 1 ila 3 ay sonra ortaya çıkar. Hipotiroidizm belirtileri doğumdan yaklaşık 4 ila 8 ay sonra başlar.
- Semptomlar 12 ila 18 ay içinde iyileşir.
- Hipotiroidizm kalıcı olabilir bu durumda tiroid hormonu replasmanı ile tedavi edilir.
Radyasyona bağlı tiroidit
- Hastalığın nedeni, hipertiroidizmin tedavisi için radyoaktif iyot kullanılması veya bazı kanserlerin tedavisi için radyasyon tedavisidir.
- Semptomlar hipotiroidizmin belirtileridir.
- Hipertiroidizm iyileşebilir ama sonra geri gelebilir. Hipotiroidizm sıklıkla kalıcıdır ve tiroid hormonu replasmanı ile tedavi edilir.
İlaca bağlı tiroidit
- Bunun nedeni amiodaron, lityum, interferonlar ve sitokinler gibi reçeteli ilaçların kullanılmasıdır.
- Semptomlar hipertiroidizm veya hipotiroidizm belirtileridir.
- İlaç alındığı sürece belirtiler devam eder.
Tiroidit Belirtileri
Tiroidit, çeşitli türleri olan bir hastalık grubu olduğundan belirtileri farklılık gösterir.
Tiroidit tiroid bezi hücrelerinin hızlı hasarına yol açabilir. Bu, tiroid hormonunun kana sızmasına ve tiroid hormon seviyelerinin artmasına neden olur. Sonuç olarak hipertiroidizm semptomları olur. Olası belirtiler şunlardır:
- Kilo kaybı
- Sinirlilik, kaygı
- Uyku problemi
- Hızlı kalp atış hızı
- Tükenmişlik
- Kas Güçsüzlüğü
- Titreme (el veya parmak titremesi)
- İshal veya gevşek dışkı
Tiroidit ayrıca tiroid hücrelerinin yavaş, uzun vadeli hasarına da yol açabilir. Bu, kanınızdaki tiroid hormon düzeylerinin düşük olmasına neden olur. Sonuç olarak hipotiroidizm (az çalışan tiroid) semptomları olur. Olası belirtiler şunlardır:
- Planlanmamış kilo alımı
- Tükenmişlik
- Kabızlık
- Kuru cilt
- Depresyon
- Kas ağrıları
Tiroiditi olan kişilerde tiroid bezinde (boynun ön kısmında) ağrı ve şişlik de olabilir.
Tiroiditin Nedeni Nedir?
Tiroiditin nedeni, sahip olduğunuz hastalığın türüne bağlıdır. Çoğu tür, bağışıklık sisteminiz tiroid bezine saldırdığında ortaya çıkar. Bu, tiroid bezinin iltihabına neden olur ve tiroid hücrelerine zarar verir. Saldırının nedeni genellikle Hashimato gibi bir otoimmün hastalıktır.
Diğer tiroidit türleri radyasyon veya bazı ilaçların kullanımından kaynaklanır. Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar da tiroidite neden olabilir.
Tiroidit Nasıl Teşhis Edilir?
Laboratuvar testleri sıklıkla tiroiditin türünü de dahil olmak üzere teşhis edebilir. Doktorunuz kan testiyle başlayacaktır. Bu, kanınızdaki tiroid hormonu miktarını ölçer. Hormon seviyelerinizin çok yüksek veya çok düşük olup olmadığını gösterecektir. Kan testleri aynı zamanda tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyenizi de kontrol eder. TSH hipofiz bezinde üretilir ve tiroid hormon seviyenizi düzenlemekte rol alır. Kan testleri vücudunuzda antikor olup olmadığını da gösterebilir.
Doktorunuz radyoaktif iyot alım testi yapabilir. Bu, tiroidinizin, tiroid hormonu üretmek için gerekli bir mineral olan iyotu absorbe etme yeteneğini ölçer.
Bazı durumlarda tiroide neyin saldırdığını belirlemek için biyopsi yapılması gerekebilir.
Tiroidit Önlenebilir mi?
Çoğu tiroidit vakası önlenemez. Radyoaktif iyot veya radyasyon tedavisi kullanarak tedavi gerektiren bir sağlık sorununuz varsa tiroidit riskiniz hakkında doktorunuzla konuşun. Tiroidit olasılığını önlemek için diğer tedavilere başlayabilirsiniz. Tiroidite neden olabilecek reçeteli ilaçlar kullanıyorsanız, riskiniz ve bunları almayı bırakıp bırakamayacağınız konusunda doktorunuzla konuşun. Tüm bunlara rağmen tiroiditten kaçınamayabilirsiniz.
Tiroidit Tedavisi
Tiroidit tedavisi hastalığın türüne ve sahip olduğunuz semptomlara bağlıdır.
Hipertiroidizm semptomlarınız varsa doktorunuz beta bloker adı verilen bir ilacı reçete edebilir. Bu, kalp atış hızınızı düşürmenize ve titremeyi azaltmanıza yardımcı olur. Hipertiroidizm sıklıkla geçici olduğundan, belirtileriniz düzeldikçe doktorunuz muhtemelen bu ilacın dozunu azaltacaktır.
Hipotiroidizm semptomlarınız varsa doktorunuz tiroid hormonu replasman tedavisi önerebilir. Bunlar vücudunuzun hormon seviyelerini düzeltmeye ve metabolizmanızı normale döndürmeye yardımcı olur. Tiroid hormonu replasmanında doğru tedavi dozunu belirlemek için birkaç kontrol gerekebilir. Hashimato tiroiditiniz varsa, muhtemelen bu ilacı hayatınızın geri kalanında kullanmak zorunda kalacaksınız. Hashimato’dan kaynaklanan hipotiroidizm genellikle kalıcıdır.
Tiroidinizde ağrı varsa doktorunuzla konuşun. Ağrıyı yönetmek için hafif bir antiinflamatuar önerilebilir. Şiddetli tiroid ağrısı steroid tedavisi ile tedavi gerektirebilir.
Tiroidit ile Yaşamak
Tiroidit ve semptomları geçici olabilir. Bu durumda tedavi sonrasında normal bir yaşam sürebileceksiniz. Durum tekrarlarsa veya kalıcı olursa semptomları yönetmek için periyodik doktor kontrolü gereklidir.
Tedavi görmezseniz tiroidinizdeki hasar devam edebilir ve daha fazla sağlık sorununa yol açabilir. Kadınlar doğurganlıkla ilgili sorunlar yaşayabilir veya çocuklar doğum kusurlarıyla doğabilir.
Yavaş çalışan tiroid, hem erkeklerde hem de kadınlarda kalp rahatsızlıklarına, yüksek kolesterole, kilo alımına ve diğer rahatsızlıklara yol açabilir.
Dahiliye – Uzm. Dr. Khayyam Hatamlı