Dış Gebelik (Ektopik Gebelik)

Dış Gebelik (Ektopik Gebelik)

Normal bir gebelikte döllenme fallopian tüpler içinde olduktan sonra tüpler içinde yeralan tüysü yapılar sayesinde İlerlerleyerek rahim içine ulaşır ve buraya yerleşir. Ektopik gebelik veya diğer adıyla dış gebelikte ise döllenen embriyo sağlıklı olan bu hareketi yapamaz ve olmaması gereken bir bölgede tutunup büyümeye başlar. Genellikle embriyo hareket yetersizliği olduğu için tüpler içinde kalır ve tubal gebelik olur.Bazen geri hareketle yumurtalıklara veya karın içi boşluğa da yerleşebilir ve büyümeye başlar. Nadiren de rahim ağzına yerleşip orada büyümeye başlar. Dış gebelik yaklaşık 50 gebelikten birinde karşımıza çıkabilir.

Bu durum, gebeliği yeni oluşan biri için zamanında doğru tanı konulmadığı ve tedavi edilmediği durumda hayatı tehdit edici bir tablo oluşturabilir. Çünkü doğru yere yerleşmeyen embriyo sağlıklı bir şekilde büyüyemez ve lekelenme kanamalara, erken dönem düşüğe, akut kanamalara bazen de ciddi iç kanama ve ağrıyla birlikte   akut batın tablosuna yol açabilir.

Dış gebelik nedenleri geçirilmiş tubal enfeksiyonlar, geçirilmiş tubal veya batın ameliyatları ve konjenital problemler nedeniyle oluşan tubal tıkanıklardır. Ektopik gebelik riskini artıran faktörler; geçirilmiş PİD, geçirilmiş tubal operasyonlar, intrauterin araç kullanımı, konjenital anamoliler, ovulasyon indüksiyonu, sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları, ileri yaş, sigara kullanımı ve endometriozis   olarak sayabiliriz.

Dış gebelik belirtilerini ayırt etmek zor olabilir. Çünkü başlangıçta klinik olarak normal gebelikle aynı bulgular mevcuttur. Gebelik testi pozitifliği, kasık ağrısı, göğüslerde hassasiyet, lekelenme kanama gibi belirtiler sağlıklı başlayan bir gebelikte de görülebilir. Ancak normalden daha şiddetli bir ağrı, ciddi kanama, baş dönmesi, bayılma gibi bir tablo oluşursa bu konuda dikkatli olup gözden kaçırmamak lazım.

Düzenli menstrual siklusu olan kadınlar menstruasyon günü geçtiğinde veya düzensizlik olsa bile herhangibir gebelik şüphesi olduğu durumlarda kanda bhcg testine bakılmalı ve gebelik tanısı kesinleştirilmelidir.Kandaki bhcg değeri belli bir seviyeye ulaştığı zaman rahim içine veya başka bir bölgeye yerleşmiş olan gebelik kesesi tvusg ile görülebilir. Böylece gebelik veya dış gebelik olduğu kesinleşmiş olur.Bazen tanıyı koymak çok kolay olmaz. Yanlış yere tutunan embriyo olduğu zaman bhcg değeri daha düşük olabilir ve 2 günde bir en az %66 lık artış olmaz, bu durumlarda dış gebelikten şüpheleniriz. Bazen de ilk başta kandaki Bhcg artışı sağlıklı olabilir ve bu durumda ayırt etmek zorlaşır ve klinik takip gerekir. Hastanın kliniğinde akut bir bozulma olmadığı sürece bhcg değeri ve tvusg ile takip edilmeye devam edilir. Bazen tanısal amaçla kürtaj işlemi de yapılabilir. Kesin tanı konulduğunda hastanın o anki kliniğine göre tedavi planlanır.

İlk olarak gözlem yapılabilir. Bhcg pozitif gelmiştir ama düşük bir değerdir lekelenme kanama olabilir, tvusg bulgusu yoktur. Değer artışı takip edilir, sabit kalıyorsa yada değer düşüyorsa gebeliğin kendiliğinden sonlandığı düşünülür ve ek bir tedaviye gerek kalmaz. Bu durumda tek dikkat edilmesi gereken bhcg değerinin sıfırladığı görülmelidir.

İkincil olarak medikal tedavi uygulanabilir. Net olarak gebelik kesesi rahim dışında bir bölgede görüldüyse ve henüz hastanın kliniği stabilse mtx denilen ilaç tedavisi uygulanabilir ve böylece rahim dışına yerleşmiş olan embriyonun büyümesi sonlandırılır. Böylece dış gebelik tedavi edilmiş olur. Ama bazen ilaç dozunun tekrarlanması gerekebilir. Bazen de ilaç tedavisi sonrası kanama olabilir ve cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulabilir.

Dış gebelik kesesi çok büyümüşse ilaç tedavisine yanıt alınamayacak boyuttaysa laparaskopik olarak cerrahi tedavi uygulanabilir. Tubada yerleşmiş gebelikte salphingostomi yapılarak gebelik kesesi çıkarılıp o bölgede onarım yapılır. Tüp çok hasarlandıysa ve onarılamayacak durumdaysa tek taraflı olarak fallopian tüp alınabilir (salphenjektomi).

Acil durumlarda ise açık cerrahi yöntem de uygulanabilir. Sonuç olarak ektopik gebelik önemli bir sağlık sorunu olmakla birlikte doğru zamanda teşhis edildiği zaman uygun klinik  takip ve tedavi uygulanarak çözüme ulaştırılabilir ve bazen erken tanı ve tedavi hayat kurtarıcı olabilir.