Skolyoz Tedavisi

Skolyoz tedavisi nasıl gerçekleştirilir?

Skolyoz tedavisi; eğriliğin türüne, hastanın yaşına ve bazı ek faktörlere göre planlanır.

Skolyoz, omurganın sağa veya sola doğru “S” şeklinde yana doğru eğildiği bir omurga rahatsızlığıdır. Bu durum, omurganın öne doğru eğildiği kifoz olarak bilinen rahatsızlıktan farklıdır. Skolyozun tüm formlarındaki temel belirti, omurganın yana doğru eğilmesidir.

Çocuklar ve ergenler omurga rahatsızlıkları konusunda uzman bir çocuk ortopedi cerrahına danışmalıdır. Yetişkinler ortopedik omurga cerrahına veya fizik tedavi uzmanına danışmalıdır.

Tedavilerin cerrahi olup olmayacağı, kişinin skolyoz türüne ve bunu geliştirdiği yaşa bağlı olarak değişir. Özellikle çocukları ve ergenleri etkileyen hafif vakalarda, çocuk ortopedisti tedaviye ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için sadece omurga eğrisini zaman içinde izlemek isteyebilir. Diğer vakalarda, erken dönemde korse ve/veya rehabilitasyon ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırabilir.

Skolyoz tedavi türleri nelerdir?

Ergenlik çağındaki skolyoz tedavisi, tanı anındaki omurga eğriliğinin derecesine ve bu eğriliğin ilerlemesine göre belirlenir. Hafif vakalar, herhangi bir tedavi gerektirmeyebilir. Daha önemli vakalar, cerrahi olmayan şekilde, korseler kullanılarak veya spinal füzyon cerrahisi ile tedavi edilebilir.

Skolyoz Tedavisinde Korse Kullanımı

25 dereceden daha az ölçülen eğriler için ortopedist, ek müdahalenin gerekli olup olmadığını belirlemek için izleme önerebilir.

25 ila 45 derece arasında eğriliği olan gençler, korse tedavisi için aday olabilir. Korsenin, eğriliği düzeltmese de hastaların %75’ine kadar ilerlemeyi durdurduğu gösterilmiştir. Çoğu durumda, hastalar günde 18 saat korse takar ve yalnızca hijyen ve spor aktiviteleri için çıkarırlar. Ancak bazı hastalar yalnızca geceleri korse kullanmaya ihtiyaç duyabilir.

Korse türünün seçimi kaç tane eğrinin mevcut olduğuna ve omurgada eğrinin veya eğrilerin nerede bulunduğuna bağlıdır. Bazı modeller pelvis, ön, arka ve boyunda korse sağlarken, diğerleri gövde ve koltuk altları boyunca korse sağlar.

Birçok korse sert olsa da, son yıllarda esnek korseler geliştirilmiştir. Yalnızca tek eğriliği olan hastalar için uygun olan bu tür korseler, yelek olarak giyilir ve hastanın bazı spor aktivitelerine katılmasına olanak tanır. Hastalar büyüme durana ve iskelet olgunluğuna ulaşana kadar korse takmaya devam eder. Bu, hastanın sırtındaki ve gövdesindeki destekleyici kasların bir süre hareketsiz kaldıktan sonra daha güçlü hale gelmesini sağlar. Bazı durumlarda korse kullanıma ek olarak fizik de tedavi önerilir.

Schroth Yöntemi

 Bu skolyoz tedavisi, korse ile başarılı bir şekilde tedavi edilemeyen bir skolyozunu yönetmek için kendi nefes alma tekniğini ve egzersizlerini geliştiren Katharina Schroth tarafından oluşturulmuştur.

Schroth yöntemi, skolyoz tedavisi için cerrahi olmayan, her yaştan skolyoz hastasında kullanılabilen bir fizik tedavi ve egzersiz tedavisidir. Amaç, gövdeyi uzatmak ve kaburga kafesinin iç kaslarını geliştirerek, omurganın dengesizliklerini düzeltmektir. Bu tedavide, özel eğitim almış bir fizik tedavi uzmanı, omurgayı düzeltmek ve döndürmemek için hastaya özel egzersizler ve düzeltici nefes teknikleri öğretir. Her hastanın omurga eğriliğine göre uyarlanmış egzersizlere dayanır.

Schroth egzersizlerinde aşağıdakilere odaklanılır:

  • Kas simetrisini ve duruşun hizalanmasını geri kazandırma
  • Vücudun içbükey tarafına nefes alma
  • Hastada duruş farkındalığı geliştirme

Schroth egzersizleri nelerdir?

 Skolyozda vücudumuza bakıldığında, C veya S şeklinde yanlara doğru bir eğri gibi görünür. Ancak çıplak gözle göremediğiniz şey, omurgadaki omurların bir eğri oluştururken nasıl döndüğüdür. Omurlar arasındaki boşluklar da bazı bölgelerde sıkışabilir ve gerilebilir. Bu nedenle skolyoz için fizik tedavi, eğriyi her açıdan ele almak için 3 boyutlu bir yaklaşım gerektirir.

Skolyozdaki omurga rotasyonu her kişide farklıdır. Schroth egzersizleri, omurganızın benzersiz eğriliğine göre uyarlanır. Egzersizler; ayakta, oturarak veya uzanarak yapılabilir. Terapi topları, direkler ve Schroth çubukları gibi korseler de skolyozu düzeltmeye yardımcı olmak için kullanılabilir.

Schroth egzersizleri, kişiden kişiye farklılık gösterse de, üç önemli bileşeni içerir:

Kas Simetrisi: Omurganızın eğriliğindeki değişiklikler, sırtınızdaki kasları da etkiler. Sırtınızın bir tarafındaki kaslar zayıflayabilir ve eriyebilir. Diğer tarafta, kaslar aşırı çalışmış ve belirgin olabilir. Schroth egzersizleri, kas simetrisi elde etmeyi amaçlayarak, her iki sorunu da ele alır.

Döner Açısal Nefes: Nefes alma, Schroth yönteminin önemli bir parçasıdır. Amaç, kaburga kafesini ve çevresindeki yumuşak dokuyu yeniden şekillendirmeye yardımcı olmak için omurgayı nefesle döndürmektir.

Duruşunuzun Farkında Olmak: Omurganızın pozisyonunun farkında olmak, onu düzeltmenin ilk adımıdır. Aynalar bu konuda en iyi yardımcılardan biridir. Duruş farkındalığı, günlük yaşam aktiviteleri söz konusu olduğunda özellikle önemlidir. Skolyozunuz varsa, onu daha da kötüleştirebilecek pozisyonların farkında olmanız gerekir.

Çoğu hasta, Schroth programını tamamladıktan sonra omurga eğriliğinin derecesinde gözle görülür bir iyileşme görür. Programın uzunluğu değişebilir, ancak genellikle 5 ila 20 seans sürer. Uzunluk ve sıklık büyük ölçüde hastanın toleransına ve skolyozun derecesine bağlıdır.

Eğrinin düzeltilmesinin yanı sıra, bir Schroth programı şunları sağlar:

  • Duruşun ve genel hareket kabiliyetinin iyileşmesi
  • Daha kolay nefes alma
  • Daha az ağrı

Skolyozun cerrahi tedavisi nasıldır?

Eğrilikleri korse ile veya korsesiz 50 derecenin ötesine ilerlemeye devam eden hastalar genellikle cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyar.

 

Skolyoz tedavisinde cerrahi yöntemler uygulanır. Ancak en yaygın cerrahi türü posterior spinal enstrümantasyondur. Bu işlem sırasında, kemik greftleri (hastanın kendi vücudundan, bir donörden veya sentetik malzemelerden) omurlar arasına yerleştirilir. Zamanla kemik grefti, kemiklerin sağlam bir parça halinde kaynaşmasına yardımcı olur. Daha sonra, füzyon gerçekleşirken omurları yerinde tutmak için çubuklar, vidalar, plakalar veya kafesler gibi enstrümantasyon yerleştirilir. Bu enstrümantasyon, ameliyattan sonra omurgaya anında stabilite ve hizalama sağlar.

Enstrümantasyon türü, bireysel vakaya bağlı olarak değişir, ancak genellikle titanyum veya paslanmaz çelikten yapılmış metal implantları içerir. Bu implantlar, iyileşme sırasında uygun spinal hizalamayı korumaya yardımcı olur ve ameliyattan sonra bir korse takma ihtiyacını azaltabilir. Lomber cerrahilerde, füzyonu geliştirmek için interbody cihazlar veya kafesler gibi ek seçenekler kullanılabilir.

Skolyoz ameliyatı için iyileşme süresi nedir?

Çoğu spinal füzyon hastası hastanede 3 ila 5 gün kalır ve bir fizyoterapistle birlikte çalışarak, ameliyattan bir gün sonra ayağa kalkar. Çocuklar ve gençler genellikle 4 ila 6 hafta içinde okula ve 3 ayda tam aktiviteye geri dönebilir. Tam iyileşme süreci 6 ila 12 ay sürebilir.

Kombine anterior ve posterior omurga prosedürleri geçiren hastaların hastanede kalma süreleri biraz daha uzun olabilir. Bununla birlikte, modern skolyoz omurga ameliyatlarından iyileşme süreleri, insanların bazen hastanede haftalarca veya aylarca alçıda geçirdiği on yıllar öncesine göre önemli ölçüde daha kısadır.

Skolyoz ameliyatının riskleri nelerdir?

Skolyoz için omurga füzyonunun nadir komplikasyonları arasında enfeksiyon ve omurilik anormallikleri veya yaralanması yer alabilir. Enfeksiyona karşı antibiyotik kullanılması ve omuriliğin duyusal ve motor fonksiyonunun sürekli izlenmesi gereklidir.

Füzyon cerrahisi genellikle eğri esnekliğine ve konumuna bağlı olarak %60 ila %100 arasında bir düzeltme oranıyla çok iyi sonuçlar verir. Ancak, omurga füzyonu hareket aralığında bir miktar kayba neden olur. Bu kaybın derecesi, düzeltilen omurga bölümüne ve kaynaştırılan omur sayısına bağlı olarak değişir.

 

Skolyoz tedavi edilmeden de iyileşir mi?

Skolyoz kendi kendine düzelemez, ancak tüm hastaların tedaviye ihtiyacı olmayacaktır. Skolyozu olan çocukların veya ergenlerin yalnızca yaklaşık %5’inin korse takması veya ameliyat olması gerekir.

Bazı durumlarda eğriliğin ilerlemesi zamanla izlenebilir. Ancak çocuk doktorunuz veya aile hekiminiz çocuğunuzda skolyoz olduğundan şüpheleniyorsa, mümkün olan en kısa sürede uygun bir uzman tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Korse gibi erken müdahale, hastanın daha sonraki yaşamında ameliyat olma ihtiyacını önleyebilir.

Kaynaklar:

Tags: