- Mart 9, 2024
- Web Yayın Kurulu
- Sağlık Rehberi, Tanı ve Testler
Üroflowmetri (İdrar Akımı Hızı Testi)
Yaşlanan erkeklerde, 35 yaşından itibaren hücresel düzeyde başlayan prostat büyümesi, daha ileri yaşlarda gözle görülür veya muayene ile anlaşılır ya da radyolojik yöntemlerle ultrason, MR, BT gibi tekniklerle gösterilebilir hale gelir. Prostat, anatomik olarak, idrar kesesinin altında ve idrar yolu olan üretranın etrafında yerleşmiş olduğu için, büyüdüğü zaman, idrar yoluna baskı yapar. İdrar yolu daralır ve tıkanabilir. Bu nedenle idrar yapmakta zorlanılmaya başlar. Prostat büyümesi olan hastalar, idrarı tam boşaltamaz, sık idrara çıkar, idrar akımı zayıf olur, gece de tuvalet için uyanırlar.
Prostatın iyi huylu büyümesi dışında, tümör olması nedeniyle de büyümesi söz konusu olur. Bunun için, idrar sıkıntısı olan her hasta sadece prostatı büyümüş diye düşünülmez, kanser taraması için PSA testi de yapılır. PSA, prostata özgü bir testtir ancak kansere özel değildir. İyi huylu büyümelerde ve iltihap durumlarında da yükselir. Serbest PSA, PSA dansitesi, PSA artış hızı gibi farklı inceleme yöntemleri de devreye girer.
İdrar yapmakla ilgili şikayeti olsun veya olmasın, 50 yaşın üzerindeki erkekler, prostat kanseri açısından taranmalı, PSA bakılmalıdır.
İdrar yolunu daraltan sadece prostat büyümesi değildir. İdrar yolunda travmalara, (araç kazalarına, yüksekten düşme, apış arasına tekme yeme gibi) ve çeşitli enfeksiyonlara, yapılan ameliyatlara veya sonda takılması gibi işlemlere bağlı olarak da daralmalar meydana gelebilir. Yeni başlamış mikroplu prostat iltihaplarında da ödem nedeniyle idrar yolu kapanabilir.
İdrar akımı zayıflamış kişinin, hastalığını tespit edebilmek için, üroflowmetri dediğimiz idrar akım hızı ve şeklini gösteren bir test çok faydalı bilgiler verir. Normal insanlarda idrar akımı hızı ve ortalama akım hızı, idrara başlamadan önceki bekleme süresi, akımın sürekli olması, grafiğin çan eğrisi şeklinde olması gibi belirli değerler vardır. Prostat büyümesi olan kişilerde idrar akım hızı ve ortalama akım hızı düşerken, işeme süresi uzar. Akımın grafiği sağa doğru uzamış bir eğri şeklinde olur. İdrar yapma sonrası ultrason ile tespit edilebilen artık kalan idrar miktarı fazla olabilir.
İdrar yolu darlıklarında da idrar yapma hızı düşer ancak üroflowmetrideki grafik çan eğrisi şeklinde olmaz, plato çizer şekilde düz bir grafik görülür ve yine süre uzamış olur.
İdrar akımı zayıflayan herkese prostat büyümesi var deyip ilaç başlanması eskiden de günümüzde de sıkça rastladığımız bir uygulamadır. İyi bir hastalık öyküsü alındıktan sonra fikrimiz olabilse de, üroflowmetri yaparak, daha doğru bir tanı koymamız ve gerekli olmayan tedavileri bırakıp ihtiyaç olan tedaviyi uygulamamız mümkün olabilmektedir.
Üroflowmetri dışında, sistoskopi dediğimiz idrar yolu endoskopisi de tanı koymada yardımcı direk gözle görerek yapılan bir işlemdir. En iyi tedavi için en doğru tanı gerekir.