Sünnet Yöntemleri

Sünnet, penisin uç kısmını örten deri kıvrımının (prepisyum) cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Kültürel, dini, hijyenik veya sağlık gerekçeleriyle dünya genelinde yaygın olarak uygulanır. Türkiye’de çoğunlukla dini gelenek gereği yapılmakla birlikte, tıbbi endikasyonlarla her yaşta uygulanabilir.

Sünnetin Tarihçesi ve Kültürel Önemi

Sünnetin kökeni binlerce yıl öncesine dayanır. Antik Mısır kabartmalarında dahi işlem tasvir edilmiştir. Günümüzde Yahudi ve Müslüman topluluklar için dinsel bir ritüel olmasının yanı sıra Afrika’nın belirli bölgelerinde HIV profilaksisi amacıyla da yaygındır.

Sünnet kimler için önerilir?

• Fimozis (Dar Sünnet Derisi)
  Prepisyumun açılmadığı durumlarda idrar yolu enfeksiyonu riski artar.
• Ters Fimozis (Parafimozis)
  Sünnet derisi geri çekildikten sonra yerine dönemeyerek kan akışını engeller.
• Tekrarlayan Balanit / Balanopostit
  Sık iltihap geçiren hastalarda hijyen sağlamak amacıyla tercih edilir.
• İdrar Yolu Enfeksiyonu Geçiren Bebekler
  Özellikle vezikoüreteral reflü gibi eşlik eden anomalilerde önerilebilir.

Sünnet için uygun yaş aralığı nedir?

• 0–2 Ay: Yenidoğan döneminde iyileşme hızlıdır, ağrı daha azdır.
• 6 Ay–6 Yaş: Çocuk psikolojisi açısından uygun bulunur.
• 7–12 Yaş: Okul çağında farkındalık artar; anesteziye uyum önemlidir.
• Ergen ve Yetişkin: Tıbbi zorunluluk veya kişisel tercihle yapılabilir; iyileşme süreci biraz daha uzun sürebilir.

Sünnet yöntemleri nelerdir?

Konvansiyonel Cerrahi Sütürlü Yöntem

Klasik bıçak ve dikiş tekniği; kanama kontrolü için koter kullanılır.

Dikişsiz (Stapler/Clamp) Teknikleri

Plastibell, Tara clamp, Alis clamp gibi cihazlarla uygulanır; yara iyileşmesi hızlı olabilir.

Lazer Destekli Sünnet

Isı etkisi ile kesi yapılır, kanama minimaldir; ancak cihaz maliyeti yüksektir.

Elektrokoterle Kesme

Koterin ısısı sayesinde damar koagülasyonu sağlanır; cerrahın deneyimi önemlidir.

Sünnet yaşa göre nasıl yapılır?

Bebek (Yenidoğan) Sünneti

Yenidoğan sünneti, doğumdan sonraki ilk 24 saat-2 ay içinde uygulanan cerrahi işlemdir. Bu dönemde iyileşme hızlı, yara hattı küçük ve enfeksiyon riski düşüktür; ayrıca bebek, ameliyat travmasını bilinçli olarak deneyimlemez.

Yenidoğanlarda çoğunlukla lokal anestezi (penil blok) yeterlidir; emzirme ve oral sakarin gibi rahatlatıcı yöntemlerle ağrı kontrolü desteklenir.

• Operasyonda halka sistemleri yaygındır: Deri, steril plastik halkayla sıkıştırılır ve fazla kısım kesilir; halka 5-7 günde kendiliğinden düşer.
• Klasik koter-dikiş tekniği ise kanama kontrolü için elektrokoter ve ince emilebilir sütür içerir.

Yenidoğan bebek, genellikle işlemden 1-2 saat sonra taburcu edilir.

Çocuk Sünneti (6 Ay – 12 Yaş)

Çocuk Sünneti Nedir?

Bu yaş grubunda işlem hâlen “çocukluk çağı” kabul edilir; psikolojik hazırlık önemlidir. Tıbbi gerekçeler (ör. fimozis) veya kültürel törenler nedeniyle yapılabilir.

Çocuklarda anksiyete daha belirgindir; bu nedenle sıklıkla hafif sedasyon + lokal anestezi tercih edilir, bazı merkezlerde genel anestezi uygulanır.

Dikişli Konvansiyonel Yöntem: Prepisyum çizgi hâlinde kesilir, kanama koagüle edilir ve 4-0/5-0 emilebilir sütürle kapatılır.

Stapler/Clamp Sistemleri: Bu cihazlar dikiş ihtiyacını azaltabilir; cerrahi süre kısadır fakat doğru hasta seçimi şarttır.

Çocuklar genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu edilir; ilk pansuman 24 saat dolmadan yapılır.

Yetişkin Sünneti (13 Yaş ve Üzeri)

Ergen veya erişkin dönemdeki sünnet; fimozis, tekrarlayan balanopostit, hijyen güçlüğü, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riskini azaltma gibi tıbbi ya da kişisel nedenlerle yapılabilir. İyileşme süresi bebeklere kıyasla daha uzun, kanama riski nispeten yüksektir.

Erişkinlerde genel anestezi veya sedo-analjezi + lokal kombinasyonu sık kullanılır.

• Klasik Koter-Dikiş Tekniği: Fazla deri çıkarılır, kanama koagüle edilir, sütürle kapatılır; fazla deri kalmaması için dikkat edilir.
• Lazer Destekli Kesim: Termal ısıyla kanama minimalken maliyet yüksektir ve uzun dönem verisi sınırlıdır.
  Yetişkinler işlem sonrası 1-2 gün istirahat önerisi alır; dikişler 10-14 günde kendiliğinden erir veya alınır. Cinsel aktivite genellikle 4-6 hafta sonra serbesttir.

Anestezi Seçenekleri

• Lokal Anestezi: Bebek ve küçük çocuklarda sık tercih edilir.
• Sedasyon + Lokal: Hafif uyku hâlinde ağrı kontrolü artırılır.
• Genel Anestezi: Anksiyetesi yüksek çocuklar ve yetişkinler için uygundur.

Sünnetin avantajları nelerdir?

Sünnetin olası faydalarını sıralarken kesin tedavi vaadi vermemek gerekir:

• İdrar yolu enfeksiyonu riskini azaltabilir
• Hijyen kolaylığı sağlayabilir
• Penil kanser riskini düşürebilir
• Cinsel yolla bulaşan HIV dâhil bazı enfeksiyonları azaltabilir

Sünnetin olası riskleri nelerdir?

Her cerrahi işlemde olduğu gibi sünnette de komplikasyon ihtimali vardır:

• Kanama veya hematom
• Enfeksiyon
• Yetersiz/düzensiz deri kesisi
• Meatal stenoz (özellikle yenidoğan sünnetlerinde)

Sünnet cinselliği kötü etkiler mi?

Mevcut bilimsel veriler, sünnetin uzun vadede cinsel işlev (libido, ereksiyon kalitesi, orgazm, ejakülasyon kontrolü) ve cinsel tatmin üzerinde olumsuz bir etki göstermediğini; çoğu erkekte işlev düzeyinin korun­duğunu hatta bazı parametrelerde iyileşme görülebildiğini bildirir.

2023 tarihli güncel bir derleme, randomize kontrollü çalışmalar da dâhil 40’tan fazla araştırmayı özetleyerek “erkek sünnetinin cinsel disfonksiyon riskini artırdığına dair kanıt bulunmadığı” sonucuna varmıştır.

Kenya’da 2 yıl takipli çok merkezli bir çalışma, sünnetli ve sünnetsiz kollar arasında ereksiyon, penetrasyon ağrısı veya genel tatmin puanlarında fark bulmamıştır.

Sistematik incelemeler, penil duyarlılık ölçümlerinin (vibrasyon, ısı, dokunma eşiği) benzer veya minimal değişken olduğunu; psikolojik faktörlerin algıyı etkileyebileceğini vurgular.

Bazı çalışmalarda ejakülasyon kontrolü ve partner memnuniyetinin sünnet sonrası arttığı rapor edilmiştir; ancak bu bulgu her çalışmada tekrarlanmamıştır.

Olası istisnalar ve dikkat edilmesi gerekenler

Cerrahi komplikasyonlar (fazla/eksik deri alınması, skar, meatal stenoz) nadiren ağrıya veya ereksiyon sırasında gerilme problemine yol açabilir.

Postoperatif dönemde geçici hassasiyet azalması ya da sinir uçlarının yeniden yapılanmasına bağlı duyusal değişiklikler hissedilebilir; genellikle birkaç ay içinde normale döner.

Beden imgesindeki değişiklik kişinin cinsel özgüveni üzerinde olumlu ya da olumsuz etki yaratabilir; kültürel ve bireysel faktörler önemlidir.

Özetle, standart cerrahi teknikle ve deneyimli ekip tarafından yapılan sünnetin cinsel işlevi kalıcı olarak bozduğuna dair güçlü kanıt yoktur. Yine de her cerrahi işlemde olduğu gibi bireysel farklar ve komplikasyon riski göz önünde bulundurulmalı; karar hekim danışmanlığında verilmelidir.

Sünnet Sonrası Bakım ve İyileşme

Birincil amaç enfeksiyon riskini en aza indirmektir:

• Günlük pansuman: Antiseptik solüsyon ve antibiyotikli pomad.
• Ağrı yönetimi: Paracetamol veya ibuprofen hekim dozunda kullanılabilir.
• Banyo izni: Genellikle 48 saat sonra ılık su duşu serbest olur.
• Kıyafet seçimi: Bebeklerde geniş bez, çocuklarda bol pamuklu şort önerilir.
• Kontrol randevusu: Cerrahın önerdiği tarihte mutlaka muayene yapılmalıdır.

Sünnetle İlgili Yasal Düzenlemeler

Ülkemizde sünnet; hekim veya Bakanlıkça sertifikalandırılmış sağlık profesyonelleri tarafından, sağlık kuruluşunda gerçekleştirilmelidir. Merdiven altı uygulamalar ciddi komplikasyon riskini artırır.