Sinir sıkışması neden olur? Nasıl tedavi edilir?

Sinir sıkışması, sinir dokusunun çevre yapılardan gördüğü bası nedeniyle ağrı, uyuşma ve güçsüzlükle seyreden klinik bir tablodur. Erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu hastada şikâyetler kontrol altına alınabilir.

Sinir sıkışması nedir?

Sinir sıkışması, periferik sinirin kemik, bağ, kas veya tendon tünellerinde basıya uğraması sonucu iletimin yavaşlaması ve sinirin irrite olmasıyla ortaya çıkar. Karpal tünel, kubital tünel, tarsal tünel, boyun ve bel bölgesine ait kök basıları en sık örneklerdir.

Belirtiler ve İlk Uyarılar

Belirtiler ve ilk uyarı işaretlerini tanımak, gecikmeden hekime başvurmayı sağlayarak kalıcı hasar riskini azaltır.

• Parmaklarda veya elde uyuşma, karıncalanma, yanma
• Gece artan ağrı, el veya ayakları sallama ihtiyacı
• Kavrama gücünde azalma, eşyaları düşürme
• Kaslarda incelme, kramp, refleks değişiklikleri
• Boyun ya da bel ağrısına eşlik eden kol veya bacakta yayılan ağrı

Risk faktörleri nelerdir?

Risk faktörlerini bilmek, korunma stratejilerini güçlendirir ve erken tarama ihtiyacını belirlemeye yardımcı olur.

• Tekrarlayıcı el–bilek hareketleri, titreşimli alet kullanımı
• Uzun süreli bilgisayar kullanımı ve uygunsuz ergonomi
• Obezite, diyabet, tiroit hastalıkları, gebelik
• Romatizmal hastalıklar, travmalar, kitleler
• Genetik yatkınlık

Tanı nasıl konur?

Tanı yöntemleri, yakınmaların kaynağını netleştirerek kişiye özel tedavi planının oluşturulmasını sağlar.

• Klinik muayene ve provokasyon testleri
• Sinir iletim çalışmaları ve elektromiyografi (EMG)
• Ultrason ve manyetik rezonans görüntüleme (gerektiğinde)
• Laboratuvar testleri ile eşlik eden hastalıkların taranması

Tedavi seçenekleri nelerdir?

Tedavi seçenekleri, hastalığın şiddetine ve klinik gereksinimlere göre konservatif yaklaşımdan cerrahiye uzanan bir yelpazede sunulur.

• Aktivite düzenleme ve ergonomik iyileştirme
• Atel veya ortez kullanımı (özellikle gece)
• İltihap azaltıcı ilaçlar ve topikal tedaviler
• Hedefe yönelik fizik tedavi ve sinir kaydırma egzersizleri
• Ultrason eşliğinde kortikosteroid enjeksiyonu (seçilmiş olgularda)
• Cerrahi dekompresyon (ileri veya tedaviye dirençli olgularda)

Ergonomi ve Yaşam Tarzı Önerileri

Ergonomi ve yaşam tarzı düzenlemeleri, sinir üzerindeki baskıyı azaltarak tedavinin etkinliğini artırır ve nüksü önlemeye yardımcı olur.

• Bilek ve dirseği nötr pozisyonda tutan çalışma düzeni
• On dakikada bir germe–rahatlatma hareketleri
• Klavye ve fare yüksekliğinin ayarlanması, bilek desteği kullanımı
• Aşırı kavrama ve titreşimden kaçınma
• Kan şekeri ve tiroit dengesinin izlenmesi, kilo kontrolü

Evde uygulanacak basit egzersiz ve bakım adımları, klinik tedaviyi tamamlayarak semptomların azalmasına katkı sağlar.

• Sinir kaydırma (gliding) egzersizleri ve nazik germe rutinleri
• Kısa süreli buz uygulaması ve gece ateli
• Ağrı artışı, uyuşuklukta yayılma veya güç kaybında tıbbi değerlendirme

Ne zaman doktora başvurmalı?

Ne zaman doktora başvurulacağını bilmek, ilerleyici sinir hasarını önlemek açısından kritik önem taşır.
Ağrı ve uyuşukluk iki haftadan uzun sürüyorsa, gece uykudan uyandırıyorsa, kas gücünde azalma veya eşyaları düşürme başladıysa ya da boyun–bel ağrısına yayılıcı kol veya bacak yakınmaları eşlik ediyorsa hekime başvurulmalıdır.

Sık Görülen Sinir Sıkışmaları

Sık görülen sinir sıkışması tablolarını tanımak, doğru başvuru ve tedaviye yönelimi kolaylaştırır.

• Karpal tünel sendromu (medyan sinir, el bileği)
• Kubital tünel sendromu (ulnar sinir, dirsek)
• Tarsal tünel sendromu (tibial sinir, ayak bileği)
• Radyal tünel ve de Quervain ile ilişkili sıkışmalar
• Servikal ve lomber kök basıları (radikülopati)