Septoplasti nedir?
Septoplasti, burun kemiği eğriliğini (septum deviasyon) düzeltmek için yapılan bir ameliyattır.
Yetişkinlerde yaklaşık 7 cm uzunluğunda olan septum, kıkırdak ve kemikten oluşur. Burnunuzun içini ikiye ayırır. Eğrilmiş bir burun kemiği, bir veya her iki burun deliğini tıkayabilir ve hava akışını engelleyebilir. Septumunuz bir yaralanmadan dolayı ya da doğuştan oluşabilir
Burun kemiği eğriliğinin nedenleri nelerdir?
İdeal olarak, sol ve sağ burun boşlukları eşit büyüklüktedir. Burunda meydana gelen yaralanma veya travma, eğrilmeye neden olabilir. Ancak, normal büyüme ve gelişime sahip ve yaralanma, travma veya kırık burun öyküsü olmayan kişilerde bile eğrilme görülebilir.
Burun kemiği eğriliğinin belirtileri nelerdir?
Burun kemiğindeki eğriliğin en yaygın belirtisi, genellikle bir tarafta daha yoğun hissedilen burundan nefes alma zorluğudur. Bazı durumlarda, eğri kemik sinüs drenajını engelleyebilir ve tekrarlayan sinüs enfeksiyonlarına neden olabilir. Eğrilik şunlara da neden olabilir:
- Burun kanamaları
- Bebeklerde ve küçük çocuklarda uyku sırasında gürültülü nefes alma
- Yetişkinlerde uyku sırasında ağızdan nefes alma. Bu durum uykusuzluğa neden olabilir.
Burun eğriliğine eşlik eden başka rahatsızlıklar da var mıdır?
Şu durumlar eğriliğe eşlik edebilir:
- Burnunuzdaki havayı ısıtan ve nemlendiren yapılar olan konkalardan altta bulunanın büyümesi (alt konka hipertrofisi).
- Sinüs açıklıklarınızın yanındaki konkalardan birinde büyük bir hava kabarcığı oluşması (orta konka bülloza).
- Burun valfinin çökmesi
- Sinüzit
- Baş ağrıları
- Dış burun deformitesi (burun şeklinde değişiklik)
- Koku alma duyusunun azalması
Septoplasti hangi durumlarda yapılır?
Septum eğriliği yaygın görülür. İnsanların % 80’inde burun kemiğinde eğrilik olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu eğrilik fazla olduğunda, burnu tıkayabilir ve hava akışını azaltabilir. Ayrıca doktorunuz septoplastiyi şu amaçlarla da önerebilir:
- Burun poliplerini çıkarmak
- Kronik sinüziti tedavi etmek
- Tekrarlayan (kronik) burun kanamalarını durdurmak
- Burun hava yolunuzu tıkayan diğer rahatsızlıkları gidermek
Semptomlarınız yaşam kalitenizi etkiliyorsa, ameliyat sizin için doğru karar olabilir.
Septoplasti ameliyatının riskleri var mıdır?
Her ameliyatta olduğu gibi septoplasti de riskler taşır. Bu riskler arasında kanama, enfeksiyon bulunur.
Septoplastiye özgü diğer riskler şunlardır:
- Burun tıkanıklığının düzelmemesi
- Burun şeklinde değişiklik
- Septumun delinmesi (septal perforasyon)
- Koku alma duyusu kaybı
- Burun boşluğunda boşaltılması gereken kanın pıhtılaşması
- Üst diş etinde, dişlerde veya burunda kısa süreli his kaybı
- Kötü iyileşen cerrahi kesikler
- Beyin omurilik sıvısı sızıntısı (son derece nadir)
Septoplasti öncesi süreç nasıldır?
- Septoplasti öncesi görüşmenizde doktorunuz; tıbbi öykünüzü alır, burun içini ve cildi muayene eder, gerekli kan ve görüntüleme tahlillerini ister, operasyon öncesi fotoğraf çekebilir, ameliyat öncesi dikkat edeceklerinizi anlatır.
- Ameliyattan önce ve sonra aspirin veya ibuprofen gibi ilaçları almayı kanama riskinden dolayı bırakmalısınız. Sadece cerrahınız tarafından onaylanan veya reçete edilen ilaçları kullanın.
- Sigara içmek, ameliyat sırasında ve sonrasında sorun yaşama riskinizi artırır. İyileşme sürecini de yavaşlatabilir.
Septoplasti ameliyatı nasıl yapılır?
Septoplasti, burun deliklerinden yapılan bir cerrahi işlemdir. Bu nedenle genelde morarma veya dışarıdan ameliyat izi olmaz. Ancak her vaka farklıdır ve her hastaya göre özel teknikler gerekebilir. Ameliyat yaklaşık 1- 1.5 saat sürer sürer. Farklı prosedürlerle birleştirilirse bu süre uzayacaktır.
Geçmişte lokal anestezi de tercih edilmiştir ancak gelişen teknolojik uygulamalar nedeniyle hastanın konforu için günümüzde genel anestezi daha sık kullanılır.
İşlem tamamen burnunuzun içinde gerçekleşir. Cerrahınız burnunuzun bir tarafında bir kesi oluşturur ve mukozayı (septumu kaplayan ve koruyan ince bir zar) kaldırır. Bu işlem, cerrahınızın septumun kemiğini ve kıkırdağını yeniden şekillendirmesini sağlar.
Ameliyat sırasında septumun ileri derecede eğri olan kısımları tamamen çıkarılabilir veya yeniden ayarlanarak burna yeniden yerleştirilebilir. Daha sonra, doktorunuz mukozayı septumun üzerine geri yerleştirir. Ameliyat sırasında burun kemiği kırılmaz.
Ameliyat sonrası tampon kullanımı nasıldır?
Cerrahınız işlemden sonra burnunuza tamponlar yerleştirecektir. Burun tamponunun uygulanması; ameliyat türü, ameliyat sonrası dönem ve cerrahın tercihi gibi faktörlere göre değişiklik gösterir. Tampon, ameliyat sonrası stabilite, iyileşme ve konforu sağlamada kritik bir rol oynar. Burun tamponunun işlevleri şunlardır:
- Ameliyat sonrası kanamayı kontrol eder.
- İyileşme sırasında burun dokularını destekler.
- Dikişleri ve burnun şeklini korur.
Geleneksel burun tamponları rahatsız edici olabilir. Bu nedenle artık sıklıkla silikon jel tabakaları, tüpler veya burun atelleri gibi modern alternatifler kullanılmaktadır.
Eğer sünger tampon kullanılmış ise 1-3 gün içerisinde burundan çıkarılır. Silikon tamponların enfeksiyon riski daha düşük olduğu için bazı durumlarda 5 gün sonra alınabilir.
Septoplasti sonrasında nelere dikkat etmeliyim?
Süreç hastaya göre değişse de kanama ve şişme olasılığını azaltmak için cerrahınız birkaç hafta boyunca şu önlemleri almanızı isteyebilir:
- Başınız yüksekte olacak şekilde sırt üstü uyuyun.
- Operasyondan sonra hapşırma ve öksürme, burun yapılarını rahatsız etmemek için dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
- En az birkaç hafta burnunuzu silmeyin.
- Önden bağlanan giysiler giyin. Gömlek veya kazak gibi giysileri başınızın üzerinden giyip, çıkarmayın.
- 6 haftaya kadar ağır kaldırma, aerobik ve koşu gibi yorucu aktivitelerden uzak durun. Bunun nedeni, kalp atış hızınızda ve kan basıncınızda meydana gelecek artışın ek kanamaya, ağrıya ve şişliğe yol açabilmesidir.
- Gerektiği durumlarda cerrahınızın ağrıyı hafifletmek için reçete ettiği ilaçları kullanın.
Hangi durumlarda doktorunuza başvurmalısınız?
Yakın zamanda septoplasti ameliyatı geçirdiyseniz, şu durumlarda doktorunuzu aramalısınız:
- Nefes alma zorluğu
- Ağır, kontrol edilemeyen burun kanaması
- İlaçlarla iyileşmeyen ve kötüleşen ağrı
- Yüksek ateş
- Titreme
- Baş ağrıları
- Yön kaybı
- Boyun tutulması
Operasyon sonrası iyileşme süreci nasıldır?
Cerrahınız, septoplasti sonrası ağrı, kanama ve şişliği yönetmenize yardımcı olacak bir talimatlar listesi verecek ve normal rutinlerinize ne zaman dönmeniz gerektiğini söyleyecektir.
Ameliyattan 3 ila 6 ay sonra, burnunuzdaki dokular muhtemelen bir miktar sabitlenecektir. Kıkırdak ve dokunun zamanla hareket etmesi veya şekil değiştirmesi hala mümkündür. Bazı değişiklikler ameliyattan sonra bir yıla veya daha uzun süreye kadar meydana gelebilir.
Birçok kişi, septoplastinin nefes alma zorluklarının iyileştirdiğini görmektedir. Ancak sonuçlar kişiden kişiye değişir.
Bazı kişiler, semptomlarının ameliyattan sonra da devam ettiğini dile getirir. Bu durumda ikinci bir septoplasti tercih gerekebilir.
Rinoplasti ve septoplasti ameliyatı birleştirilmeli midir?
Burun eğriliği olan hastalar hastalar burunlarının görünümünü iyileştirmek istiyorlarsa, hastanın sağlık durumu el veriyorsa, iki ameliyatı birbiri ardına yapmaktansa aynı anda yapmak daha mantıklı olabilir çünkü:
- Septoplastiden sonra yapılan rinoplasti çok daha karmaşıktır çünkü septum kıkırdağı artık mevcut değildir. Bunun yerine, kulaktan kıkırdak greftleri alınması gerekecektir.
- İşlemlerin birleştirilmesi cerrahi işlemin gerçekleştirilmesini çok daha kolay hale getirir.
- Hastalar iki ayrı cerrahi işlemden geçmedikleri için iyileşme süreleri daha konforlu olur.
Kombine septoplasti ve rinoplasti işlemi sonrası hastalar şunları deneyimleyebilir:
- Solunumun iyileşmesi
- Horlamanın azalması/bitmesi
- Uyku kalitesinin artması
- Yüz ağrısının azalması
- Daha estetik bir görünüm
SEPTOPLASTİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Septoplasti büyük bir ameliyat mıdır?
Hayır. Septoplasti küçük, düşük riskli bir işlemdir. İyileşme genellikle birkaç gün sürer ve ortalama bir haftalık bir iyileşme süreci gerektirir. Ancak, her ameliyatta olduğu gibi septoplasti de kanama, enfeksiyon ve uyuşukluk gibi bazı riskler taşır.
Çocuklara septoplasti ameliyatı yapılabilir mi?
Vakaların çoğunda, septum cerrahisi 6 yaşındaki çocuklarda yapılabilir. Ancak, gerekirse, septum cerrahisi daha küçük çocuklara da uygulabailir.
Septoplasti hangi ameliyatlarla birleştirilebilir?
Ameliyat; rinoplasti, konka küçültme ve sinüs ameliyatı ile birleştirilebilir.
Septoplasi lokal aneztezi ile yapılabilir mi?
Durumunuza uygun olarak hangi anestezi yönteminin uygulanacağına doktorunuz karar verecektir. Geçmişte lokal anestezi sıklıkla tercih edilse de günümüzde daha güvenli hale gelen anestezi teknikleri sayesinde hastanın konforu için genellikle genel anestezi tercih edilmektedir.
Septoplasti ağrılı mıdır?
Septoplasti konforlu bir operasyondur ama sonrasında hafif ila orta düzeyde rahatsızlık bekleyebilirsiniz. Gözlerin etrafında, alında, yanaklar ve üst dişlerde biraz ağrı ve basınç oluşabilir. Bu yan etkiler normaldir ve genellikle birkaç gün içinde kaybolur.
Burun tamponu olmadan septoplasti yapılabilir mi?
Evet, ancak bu hastanın durumuna bağlıdır. Cerrahlar bazen kanama riskine göre karar verirler.
Septoplastide en çok hangi tampon çeşidi kullanılır?
En sık kullanılan tamponlar silikon olanlardır. Bunlar nefes alabilen ve destekleyici tamponlardır. Burunda 3-5 gün, bazen daha uzun süre kalırlar. Sünger tamponlar nefes almayı tamamen engellerken, silikon tamponlar burun spreyleri düzenli olarak kullanılırsa hava akışını iyi sağlayabilir.
Burun ameliyatında tampon çıkarılırken acı olur mu?
Silikon tamponlar çıkarılırken hafif rahatsızlığa neden olur ancak ağrılı değildir. Sünger tamponlar yapışmadığı için çıkarma işlemi sırasında minimum rahatsızlığa neden olur. Burun tamponu çıkarma işlemi çok kısa sürer ve rahat nefes almak hastayı rahatlatır.
Septoplasti rinoplasti ile aynı mıdır?
Hayır. Rinoplasti burnunuzun dış görünümünü değiştirmeye veya burnunuzun yapısal desteğine odaklanırken, septoplasti burnunuzun içindeki yapıları hedef alır. Rinoplasti genellikle bir estetik cerrahi prosedürüdür, septoplasti ise işlevi geri kazandırır.
Septoplasti kendi başına burnunuzun şeklini değiştirmez. Eğri septumunuzu düzeltmenin yanı sıra burnunuzun şeklini de değiştirmek istiyorsanız, cerrahınız septoplastiyi rinoplasti ile birleştirebilir.
Kaynaklar:
- mayoclinic.org
- ncbi.nlm.nih.gov
- hopkinsmedicine.org
- clevelandclinic.org
- enthealth.org