OMURİLİK PİLİ
Omurilik (ağrı) pili, ağrıyı hafifletmek için omuriliğe düşük seviyede elektrik akımı gönderen bir cihazdır. Gönderilen akım, ağrı sinyallerinin beyninize ulaşmasını engeller.
Omurilik pili nedir ve nasıl çalışır?
İlk omurilik pili kullanımı, 1968 tarihine kadar dayanır. 1981’de, tamamen implant edilebilir ilk sistem kullanıma sunulmuştur. O tarihten bu yana, omurilik pili teknolojisi daha etkin hale gelmiştir.
Omurilik pili, ince kablolar (elektrotlar) ve jeneratörden (nörostimülatör) oluşur. Elektrotlar, omurilik ile omurlar arasına (epidural boşluk) ve jeneratör ise ağrıyan bölgeye özel bir konumda, cildin altına yerleştirilir.
Omurilik pilleri, hastaların ağrı hissettiklerinde uzaktan kumanda ile elektriksel uyarılar göndererek ağrılarını hafifletmelerine olanak tanır. Uzaktan kumanda, omurilik pilini açabilir/kapatabilir ve stimülasyon seviyesini artırabilir/azaltabilir. Ayrıca, hastanın ağrıyla başa çıkması için özel bir program da aktif hale getirilebilir.
Kaç çeşit omurilik pili vardır?
Hangi omurilik pilini kullanacağınız; ağrınızın yoğunluğuna, bölgesine, sağlık durumunuza ve beklentilerinize göre doktorunuz tarafından belirlenir.
- Geleneksel omurilik pilleri (IPG), ağrı hissini parestezi adı verilen hafif karıncalanma hissi ile değiştirir. Bu piller operasyon ile omurgaya yerleştirilir. Pil bittiğinde değişim için yeni bir operasyon gerekir. Bu pillerin kullanım süresi genelde 2 ila 5 yıldır. Daha düşük bir elektrik çıkışına sahip olduklarından, yalnızca bir vücut bölümünde ağrı çeken kişiler için iyi bir seçim olabilir. Bazı hastalar, pilin yarattığı karıncalanma hissinden hoşlanmadığı için bu hissi daha aza indiren yeni nesil pilleri tercih eder.
- Şarj edilebilir IPG ise pilin başka bir operasyon olmadan şarj edilebilmesi farkıyla geleneksel cihaza benzer şekilde çalışır. Enerji kaynağı şarj edilebilir olduğundan, bu piller daha fazla elektrik verebilir. Bunlar, alt sırt bölgesinde ya da bir veya iki bacağında ağrı çeken kişiler için uygun bir seçim olabilir çünkü elektrik sinyali daha uzağa ulaşabilir. Şarj edilebilir pil sistemleri, 8 ila 10 yıl veya daha uzun süre dayanabilir.
- Radyo frekans sistemi, yüksek frekanslı uyarıma ihtiyaç duyanlar için harici bir güç kaynağı kullanır. Şarj edilebilir pilleri vardır ve gücü nedeniyle alt sırt ve bacak ağrısı olan kişiler için daha uygun olabilir.
Omurilik pili hangi rahatsızlıklar için kullanılır?
Omurilik pili, genelde cerrahi olmayan ağrı tedavi seçenekleri yeterli rahatlama sağlamadığında tercih edilir.
Piller, aşağıdakiler dâhil olmak üzere farklı kronik ağrı tiplerini tedavi yönetmek için kullanılabilir:
- Özellikle ameliyattan sonra devam eden sırt ağrısı (başarısız sırt ameliyatı sendromu ve kalıcı spinal ağrı sendromu adıyla da bilinir)
- Ameliyat sonrası ağrı
- Araknoidit (beyni ve omuriliği kaplayan ince bir zar olan araknoidin ağrılı iltihabı)
- Başka yollarla tedavi edilemeyen kalp ağrısı (anjin)
- Omurilik yaralanmaları
- Sinirle ilgili ağrı (Rradyasyon, cerrahi veya kemoterapiden kaynaklanan şiddetli diyabetik ve kanserle ilgili nöropati)
- Periferik vasküler hastalık
- Karmaşık bölgesel ağrı sendromu
- Ampütasyondan sonra oluşan ağrı
- Viseral karın ağrısı ve perineal ağrı
Omurilik pilleri, genel yaşam kalitesini ve uykuyu iyileştirebilir ve ağrı kesici ilaçlara olan ihtiyacı azaltabilir. Piller genelde; ilaçlar, egzersiz, fizik tedavi ve gevşeme yöntemleri gibi diğer ağrı yönetimi tedavileriyle birlikte kullanılır.
Kimler omurilik pili için uygun adaydır?
Tüm tedavilerde olduğu gibi doktorunuz, omurilik pilinin sizin için yararlı bir seçim olduğundan ve kronik ağrınızda önemli bir rahatlama sağlama olasılığından emin olmak isteyecektir.
Her hasta farklıdır. Ancak genel olarak omurilik pilinden en fazla fayda sağlayan kişiler, ağrılarına ilaçlarla, daha az invaziv tedavilerle veya önceki ameliyatlarla yeterince çözüm bulamamış olanlardır.
Omurilik pili kimlere uygulanamaz?
Omurilik pili tedavisi için uygun aday olmayabilecek bazı kişiler şunlardır:
Hamileler: Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız, hem anne hem de gelişmekte olan fetüs için olası riskler nedeniyle omurilik pili önerilmeyebilir.
Aktif Enfeksiyon veya Kanama Bozuklukları Olanlar: İmplantasyon süreci sırasında ek sağlık riskleri oluşturabileceğinden omurilik pili için uygun adaylar olmayabilir.
Gerçekçi Olmayan Beklentileri Olanlar: Omurilik pilinin sonuçları hakkında gerçekçi olmayan beklentileri olan kişiler, pilden tam fayda göremeyebilir. Tedavinin olası sonuçları ve sınırlamaları hakkında gerçekçi bir anlayışa sahip olmak önem taşır.
Tedavi Edilmemiş Psikiyatrik Durumları Olanlar: Şiddetli depresyon veya psikoz gibi tedavi edilmemiş psikiyatrik durumlar mevcutsa, tedavinin güvenliğini ve başarısını sağlamak için omurilik pili düşünmeden önce bu problemlerin ele alınması gerekebilir.
Deneme Uygulamasından Yeterli Fayda Görmeyenler: Omurilik pili için gerçekleştirilen deneme stimülasyonunda ağrı önemli bir oranda giderilmezse, cihazın kullanımının faydalı olmayacağı düşünülebilir.
Omurilik pili deneme süreci nasıldır?
Omurilik pili deneme prosedüründe iki aşama vardır. Birincisi deneme, ikincisi ise cerrahi ile pilin yerleştirilmesidir.
Deneme aşamasında, cerrahınız test etmeniz için vücudunuza geçici bir cihaz yerleştirecektir. Kan sulandırıcı ilaçlar alıyorsanız, denemeden 3 ila 7 gün önce ilacı kesmeniz gerekir.
Operasyon öncesi bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi verilir. Floroskopi adı verilen röntgen cihazı ile yönlendirilen cerrah, elektrotları omurganın epidural boşluğuna yerleştirir. Ağrınızın yeri, bu elektrotların omurga boyunca nereye yerleştirileceğini etkiler. Cerrahınız, elektrotları en iyi şekilde konumlandırmak için prosedür sırasında geri bildiriminizi isteyebilir. Bu deneme prosedürü, elektrotları yerleştirmek için genellikle alt sırtınızda bir kesi gerektirir. Yaklaşık bir hafta boyunca, cihazın ağrınızı ne kadar iyi azalttığını değerlendirirsiniz. Ağrı seviyenizde %50 veya daha fazla bir azalma yaşarsanız, deneme yeterli kabul edilir. Bu durumda, cihazı kalıcı olarak yerleştirmek için ameliyat planlanır. Deneme başarısız olursa cihaz çıkarılır. Deneme süresi boyunca duş alma, yüzme gibi cihazınızı ıslatacak aktivitelerden kaçınmanız gerekecektir.
Omurilik pili operasyonuna nasıl hazırlanılır?
Omurilik pili deneme aşaması başarılı olursa ve ağrınızda %50’den fazla iyileşme hissederseniz, cihazınızı vücudunuza kalıcı olarak yerleştirmek için ameliyatınız planlanır.
Ameliyattan 7 gün önce tüm steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçları (ibuprofen, naproksen, vb.) ve kan sulandırıcıları almayı bırakmanız istenir. Ameliyattan 1 hafta önce ve 2 hafta sonra kanamayı ve iyileşme sorunlarını önlemek için nikotin ve alkol kullanımını bırakılmalıdır.
Omurilik pili operasyonu nasıl yapılır?
Omurilik pili operasyonu, genellikle 1 ila 2 saat sürer ve genel anestezi altında yapılır. Elektrotlar, floroskopi yardımıyla küçük bir kesi yoluyla omurganın epidural boşluğuna yerleştirilir ve dikişlerle sabitlenir. Elektrotlar, omuriliğinize doğrudan temas etmez.
Gerekirse, elektrotların ağrı bölgelerini etkili bir şekilde kapladığından emin olmak için bir test uyarımı yapılır. Yeni nesil cihazlarda geri bildirim vermek için elektrotlar, uyandırılmanıza gerek kalmadan sinirlerin anatomisine veya elektriksel izlenmesine göre konumlandırılabilir.
Bazı durumlarda, deneme sırasında yerleştirilen elektrotlar mükemmel bir şekilde konumlandırılmışsa, yeniden konumlandırmaya veya yeni elektrot yerleştirmeye gerek kalmaz.
Elektrotlar konumlandırıldıktan sonra bel hizasının altında küçük bir kesi yapılır ve jeneratörü yerleştirmek için cildin altında bir alan oluşturulur. Elektrotlar kablo ile jeneratöre bağlanır. Jeneratör daha sonra belirlenen alana yerleştirilir.
Jeneratörün nereye yerleşeceği birkaç faktöre bağlıdır. Cerrahınız, genellikle jeneratörü sizin için en kolay erişilebilen taraftaki kemer seviyesinin hemen üstüne veya altına yerleştirir. Uyumayı tercih ettiğiniz tarafın tam tersi tarafına da yerleştirmeyi tercih edebilir. Daha sonra kesiler dikilerek operasyon sonlandırılır.
Jeneratörü programlama süreci ameliyathanede, ameliyattan sonraki hastane odasında veya her ikisinde de gerçekleşebilir.
Çoğu hasta, aynı gün veya ertesi sabah taburcu edilir. Eve gittiğinizde uymanız gereken yazılı talimatlar hastaneden ayrılırken verilecektir. Ameliyattan sonraki 2 hafta boyunca veya kontrol randevunuza kadar cerrahınızın evde bakım talimatlarına uymanız önem taşır.
Omurilik pili operasyonu sonrasındaki süreç nasıldır?
- Cerrahınızın önerdiği şekilde ağrı kesici almalısınız.
- Ağrıyı ve şişliği azaltmak için kesiğinize günde 3-4 kez 15-20 dakika buz uygulamanız iyi gelecektir.
- Uyuyor olmadığınız sürece bir saatten uzun süre aynı pozisyonda oturmayın veya yatmayın. Sertlik daha fazla ağrıya yol açar.
- Her 3-4 saatte bir kalkıp, 5-10 dakika yürüyün. Yürümenizi, yapabildiğiniz ölçüde kademeli olarak artırın.
- Önümüzdeki 6 hafta boyunca eğilmemeli, ağırlık kaldırmamalı, sırtınızı eğmemeli veya başınızın üzerine uzanmamalısınız. Bu önlemler, iyileşene kadar kabloların yerinden oynamasını önlemek içindir.
- Bahçe işleri, ev işleri ve cinsellik dâhil olmak üzere yorucu hiçbir aktivite yapmamalısınız.
- Kontrol randevunuza kadar araba kullanmamalısınız.
- Kanı incelttiği ve kanama riskini arttıracağı için alkol kullanmamalısınız.
- Enfeksiyonu önlemek için kesiyi temizlemeden önce ve sonra ellerinizi iyice yıkamalısınız.
- Kesiden gelen berrak, pembemsi akıntı normaldir. Ancak, akıntının yoğunluğuna ve kızarıklığa dikkat etmeli, gerekirse doktorunuza danışmalısınız.
OMURİLİK PİLİ İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
1- Omurilik pili her yaştaki hastaya takılabilir mi?
Omurilik pili, genellikle yetişkin hastalar, özellikle de diğer tedavilere yanıt vermeyen kronik ağrısı olanlar için kullanılır. Operasyon için belirli bir üst yaş sınırı olmasa da ağrı yönetiminin karmaşıklığı ve dikkatli hasta seçimi ihtiyacı nedeniyle prosedür, yetişkinler için daha yaygın olarak önerilmektedir.
Çocuklarda veya ergenlerde omurilik pilleri nadiren kullanılır ve karar vaka bazında verilir. Bu grupta doktorlar; durumun ciddiyeti, alternatif tedaviler ve çocuğun genel sağlığı gibi faktörleri değerlendirir.
2- Omurilik pili operasyonu ağrılı bir işlem midir?
Omurilik pili operasyonu çoğunlukla genel anestezi altında yapıldığı için hastalar ameliyat sırasında ağrı hissetmezler. Ancak ameliyattan sonra elektrotların ve jeneratörün yerleştirildiği kesi yerlerinde bir miktar rahatsızlık veya ağrı hissetmek yaygındır.
Ameliyat sonrası ağrı genellikle hafif ila orta şiddettedir ve ağrı kesicilerle yönetilebilir. Çoğu hasta birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak komplikasyonlardan kaçınmak için doktorun yara bakımı ve aktivite kısıtlamaları konusundaki talimatlarına uymak önemlidir.
3- Omurilik pili hangi durumlarda değiştirilir?
Omurilik pili genellikle aşağıdaki durumlarda değiştirilir:
Pilin Bitmesi: Zamanla, özellikle şarj edilemeyen modellerde, jeneratörün pili bitebilir. Pil bittiğinde, cihaz küçük bir cerrahi işlemle değiştirilmelidir.
Cihaz Arızası veya Hasarı: Pil bileşenleri arızalanırsa, hasar görürse veya orijinal konumlarından kayarsa değiştirme gerekebilir.
Yeni Teknoloji: Teknoloji ilerledikçe, hastalar cihazlarını daha iyi ağrı dindirme, programlama seçeneği veya şarj edilebilir pil sistemleri olan cihazlarla değiştirmeyi tercih edebilir.
4- Omurga pilinin yan etkileri var mıdır?
Omurilik pili operasyonunun komplikasyonları nadirdir. Ancak hiçbir prosedür risksiz değildir. Hastaların küçük bir yüzdesi şunları yaşayabilir:
- İlk 2-8 haftada ortaya çıkabilen enfeksiyon
- Kanama
- Cihazın yerinden kayması (Bu durumda genellikle elektrotları doğru yere geri koymak için yeniden bir operasyon gerçekleştirilir.)
- Cihaz hasarı
- Beyin omurilik sıvısının sızması kaynaklı şiddetli baş ağrıları
- Son derece nadir olsa da sinir hasarı ve felç
5- Omurilik piliyle ağrım tamamıyla geçer mi?
Omurilik pilinin başarı oranı; dikkatli hasta seçimine, başarılı deneme stimülasyonuna, uygun cerrahi tekniğe ve hasta eğitimine bağlıdır. Omurga pili, ağrıya neden olan durumu iyileştirmez, hastaların ağrıyı yönetmesine yardımcı olur. Ağrı en az yarı yarıya azalırsa operasyon başarılı kabul edilir.
Omurilik stimülasyonu üzerine yayınlanan çalışmalar, kronik ağrı çeken hastaların %50 ila %80’inde uzun vadeli rahatlama göstermektedir. Bir çalışma, hastaların %24’ünün yalnızca stimülasyonla veya ara sıra oral ağrı kesici ilaç alarak çalışma hayatına geri dönecek kadar iyileştiğini bildirmektedir.
6- Omurilik pili ile röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR çektirebilir miyim?
Omurilik piliniz kapalı olduğu sürece röntgen ve BT taramaları genellikle güvenlidir. Herhangi bir taramadan önce ilgili sağlık görevlisine omurilik piliniz olduğunu bildirmelisiniz.
MR ise omurilik pili olanlar için her zaman güvenli değildir. Bazı yeni piller belirli MR cihazlarıyla uyumludur. Ancak uzman önce uyarıcınızın özelliklerini değerlendirmelidir. Cihazınız uyumlu değilse, MR cihazları ciddi yaralanmalara neden olabilir.
7- Omurilik pilim havaalanı kontrollerinde problem çıkarır mı?
Evet, havaalanı güvenlik kapıları pili tespit edecektir. Ancak doktorunuz size bu güvenlik prosedüründen geçmenize yarayacak bir belge/kart verebilir.
8- Omurilik pili açıkken araç kullanabilir miyim?
Hayır, araç kullanırken veya ağır makine kullanırken pilinizi kapatmalısınız çünkü uyarım seviyelerindeki ani değişiklikler dikkat dağınıklığına neden olabilir.
9- Omurilik pili ile yüzebilir miyim?
Kalıcı bir jeneratörle yüzmek sorun değildir. Ancak deneme amaçlı takılan pili ıslatamamalısınız. Bu kısa deneme süresi boyunca banyo ve duştan da kaçınmanız gerekecektir.
10- Omurilik pili yaşam kalitemi ne kadar yükseltir?
Kronik ağrının etkisi fiziksel alanın ötesine uzanır, sıklıkla duygusal durumumuzu da etkiler ve temel aktivitelere katılımımızı sınırlar. Omurilik pili ile hastalar yaşamdan aldıkları zevkte artış yaşar.
* Omurilik stimulasyonuyla ilgili epidural stimulasyon sayfamızdan daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka ilgili doktora başvurunuz. İçeriğimizde hastanemizde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Kaynaklar:
- ldabe S, Buchser E, Duarte RV. Complications of Spinal Cord Stimulation and Peripheral Nerve Stimulation Techniques: A Review of the Literature. Pain Med 17(2):325-36, 2016
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/treating-pain-with-spinal-cord-stimulators
- Nguyen B, Thottakara J, Bell KR. Patient Management for Traumatic Brain Injury. In: Mitra R. ed. Principles of Rehabilitation Medicine. McGraw Hill; 2019.
- Petersen EA, Schatman ME, Sayed D, et al. Persistent Spinal Pain Syndrome: New Terminology for a New Era (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8197591/). J Pain Res. 2021;14:1627-1630. Accessed 10/3/2022.
- Sundaraj SR, et al: Spinal cord stimulation: A seven-year audit. J Clin Neurosci 12:264-270, 2005
- Vakkala M, Järvimäki V, Kautiainen H, et al. Incidence and predictive factors of spinal cord stimulation treatment after lumbar spine surgery (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5634380/). J Pain Res. 2017;10:2405-2411. Accessed 10/3/2022.
- Verrills P, Sinclair C, Barnard A. A review of spinal cord stimulation systems for chronic pain. J Pain Res 9:481-92, 2016
* Web sitemizde bulunan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmıştır.