Kök hücre nedir?

İnsan vücudunda yer alan bazı hücreler, kendisini yenileyebilecek ve farklı hücre tiplerine dönüşebilecek özelliktedir. Kök hücre olarak adlandırılan bu hücreler, çoğalma kabiliyeti olmayan kas ve sinir hücrelerinden farklı olarak bölünür ve çoğalabilir. Tek bir hücreden milyonlarca hücrenin oluşmasını sağlayan kök hücre, aynı zamanda kendisini yenilemek amacıyla bölünerek çoğalabilir.

Vücudunuz bir bina olsaydı, kök hücreleriniz temel olurdu. Kök hücreler, vücudunuzda farklılaşabilen hücreler oluşturabilen tek hücrelerdir. Vücudunuzdaki trilyonlarca hücre, kan ve kemik hücreleri gibi 200’den fazla farklılaşmış hücre oluşturabilir.

Kök hücreler nasıl çalışır?

Kök hücreler, diğer hücrelerin yapamadığı iki şeyi yapar:

Sürekli olarak kendilerinin tam kopyalarını oluşturmak için yenilenir ve bölünürler. Tipik veya normal hücreler çoğalır ve bölünürler, ancak sınırlı ömürleri vardır.
Belirli hücre tiplerini yenilemek veya onarmak için farklılaşmış hücreler üreten tek hücrelerdir. Hematopoietik kök hücreler, kan ve bağışıklık hücrelerini destekler. Bazal kök hücreler cilt hücrelerini destekler. Mezenkimal kök hücreler kemik, kıkırdak, kas ve yağı destekler.

Kök hücreler, oksijen taşıma görevini, hormonal ve sinirsel iletimi sağlayamasa da bu hayati işlevleri yerine getirecek hücrelerin meydana gelmesinde rol oynar. Kök hücre, hastalık vücuda girdiğinde çoğalıp organizmanın ihtiyaç duyduğu diğer hücrelere dönüşerek, hastalıklı doku ya da organı onarmaktadır.

Kök hücre çeşitleri nelerdir?

Vücudumuzdaki kök hücre çeşitleri şunlardır:

Embriyonik (pluripotent) kök hücreler
Dokuya özgü (multipotent veya unipotent) kök hücreler
İndüklenmiş (tetiklenmiş) pluripotent kök hücreler (IPS’ler)
Hematopoetik kök hücreler
Mezenkimal kök hücreler
Endotelyal kök hücreler

Embriyonik (pluripotent) kök hücreler: Bu hücreler, herhangi bir hücre tipine dönüşme gücüne sahiptir. Embriyonik kök hücreler, bağışlanan kordon kanından veya in-vitro fertilizasyon sırasında geliştirilen embriyolardan elde edilir.

Dokuya özgü (multipotent veya unipotent) kök hücreler: Bu hücreler ancak yaşadıkları doku için yeni kök hücreler üretebilir. Örneğin, kemik iliğinizdeki kan oluşturan kök hücreler, yeni kan hücreleri ve trombositler üretebilir. Ancak yeni akciğer veya karaciğer kök hücreleri üretemezler. Araştırmacılar bu kök hücreleri, bağışlanan dokudan elde eder.
Multipotent kök hücreler, amniyon sıvısında da bulunur. Bu kök hücreler oldukça etkindir ve besleyici ortam olmaksızın oldukça genişleyebilir. Bu kök hücrelerin kullanımıyla, insan embriyosundan elde edilen kök hücreye ait birçok sorunun üstesinden gelinecek gibi görünmektedir.

İndüklenmiş pluripotent kök hücreler (IPS’ler): Bunlar embriyonik kök hücrelere benzeyen ve onlar gibi davranan laboratuvarda üretilen kök hücrelerdir. Tıbbi araştırmacılar bu hücreleri, dokuların nasıl geliştiğini ve hastalıkların dokuyu nasıl etkilediğini incelemek ve yeni ilaçları ve tedavileri test etmek için kullanır.

Mezenkimal kök hücreler: Mezenkimal kök hücreler; osteoblastik (kemik), adipojenik (yağ), miyoblastik (kas), kondrojenik (kıkırdak) ve fibroblastik (bağ dokusu) soylar olmak üzere stromal soy hücrelerine yol açabilen çok potansiyelli hücrelerdir.

Kök hücre tedavisi nasıl yapılır?

Kişinin kendisi ya da donörden alınan kök hücreler, hasta kişilere nakledilerek, hastanın hasarlanan hücre, doku ve organlarının yenilemede kullanılır. Önceden yalnızca kemik iliğinden alınan kök hücrelerle tedavi yapılırken günümüzde periferik kan, göbek yağı, hatta bebek kordonu kanından da alınabiliyor. Ayrıca son dönemde yumurtadan (embriyonik kök hücre) ve yağ dokusundan da kök hücre elde edilebilmektedir.

Kök hücre tedavisi iki şekilde yapılmaktadır:

1. Tedaviye ihtiyacı olanların bizzat kendi kök hücrece zengin dokularından elde edilen aspiratlar, steril şartlarda konsantre edilerek hasarlı bölgeye uygulanır. Bu iş için genellikle göbek yağı ve kemik iliği kullanılır. Yağ dokusu kök hücrenin en bol bulunduğu ve en kolay elde edildiği kaynaktır. Time dergisi 2011 yılında yağ dokusundan kök hücre elde edilmesini yılın en önemli 50 icadından birisi olarak seçmiştir.

2. Başka bir kişiden alınan kök hücreler, laboratuvarda üretilerek istenilen sayı ve özelliğe getirilir. Burada allojenik olarak kordon kanından elde edilen kök hücreler kullanılır.

Kemik iliği kaynaklı kök hücre tedavisi

Kemik iliği kaynaklı kök hücre tedavisi aşağıdaki hastalıkların tedavisinde kullanılır:

Kalp, beyin ve sinir hastalıkları
Doğuştan metabolik ya da enzimatik sistemden kaynaklanan anormallikler
Hastalıklı ya da hasarlanmış kemik iliği
Bağışıklık sistemi üzerinde baskı
Hasarlanan doku ve organlar

Nöro-dejeneratif hastalıklar

Alzheimer, Parkinson, Multipl Skleroz vb. hastalıklar
Omurilik yaralanmaları
Beyin damar tıkanıklığına bağlı gelişen felçler

Bazı hastalık ve zedelenmelerde, kök hücreler beyin içinde hasarlanan bölgeleri iyileştirme konusunda etkili olmasa da sağlam olan beyin dokusu üzerindeki hücreleri harekete geçirerek, bir iyileştirme sağlamaktadırlar.

Sistemik ve muhtelif hastalıklar

Konjestif kalp hastalıkları
KOAH
Diyabet
Erektil Disfonksiyon
Makuler Dejenerasyon
Alopesi (Lokal kellik)
Periferik arter hastalığı (Burger)

Hematolojik hastalıklar

Kemik iliği kanserleri
Lenfoma- Hodgkin lenfoma
Lösemi-Multiple myeloma
Akdeniz anemisi
Plazma hücre hastalıkları
Kemik iliği yetmezliği
Kalıtsal ve doğumsal kan hastalıklar

Kas-iskelet sistemi hastalıkları

Osteoartrit (eklemde yıpranma)
Dizlerde meniskus sorunları
Tendon ve ligaman sorunları
Kas hastalıkları
Çeşitli yaralanmalar (travma-sportif)
Romatizmal Hastalıklar (SLE- RA)

Kozmetik amaçlı uygulamalar

Cildin gençleştirilmesi ve sıkılaştırılması
El kozmetiği
Yüzde kemik ve yumuşak doku travması
Maksillofasiyal cerrahi uygulamaları
Saç restorasyonu
Plastik cerrahi uygulamaları
Cerrahi yara onarımı
Rekonstrüktif uygulamalar (Meme vb.)
Yanık, yaralanma ve yara izlerinin giderilmesi

Kök hücre nasıl elde edilir?

Kök hücre, yağ dokusu ve kemik iliğinden elde edilir. Hücrelerin alınma işlemi, hastanın ağrı duymaması için hafif sedasyon ve lokal anestezi altında yapılır.

Leğen- bacak kemiği veya göbekten alınan yağ dokusu içerisindeki kök hücreler, steril koşullarda filtreleme ve ayrıştırma işlemine tabi tutulur.

Yaklaşık 30-40 dakika süren kök hücre hazırlık işlemi sonrasında, elde edilen saf kök hücreler uygulamaya hazır hale gelir.

Kök hücre tedavisinde kullanılan ruhsatlı ürünler nelerdir?

Deri dokusundan fibroblast
Göbek kordonundan mezenkimal kök hücre
Yağ dokusundan mezenkimal kök hücre
Kıkırdak dokusundan mezenkimal kök hücre
Sinoviyal dokudan mezenkimal kök hücre
Eksozom
Yağ dokusu kaynaklı (SVF) stromal vasküler fraksiyon
Kemik iliği kaynaklı mononükleer hücre

Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı kök hücre uygulamaları nelerdir?

Sağlık Bakanlığı’nın onay verdiği bazı kök hücre tedavi uygulama alanları şunlardır:

Covid-19 Pnömonisi
İdiyopatik Pulmoner Fibrozis
KOAH
Diyabetik Ayak Yaralanmaları
Periferik Arter Hastalıkları
Omurilik Yaralanması
Serebral Palsi
Travmatik Beyin Hasarı
Hipoksik İskemik Ensefalopati
Spino-Serebellar Ataksi (Friedreich Ataksisi)
Duchenne Musküler Distrofi
Kistik Fibrozis
İskemik Kardiyak Hastalıkları
Otoimmün Ensefalit
Limb-Girdle Musküler Distrofi
Otizm Spektrum Bozukluğu
Multiple Skleroz
İnme (Stroke)
Konjenital Progresif Miyopati
Optik Atrofi
Retinitis Pigmentosa
Erektil Disfonksiyon
Ovariyan Yetmezlik
Skleroderma
Crohn Hastalığı
Kısa Bağırsak

Kök hücre tedavisi kas-iskelet hastalıklarında nasıl fayda sağlar?

Kas-iskelet sistemi dejenerasyonu ve yaralanmalardan kaynaklanan komplikasyonlar, insanlar daha uzun yaşadıkça ve giderek daha fazla aktiviteye katıldıkça daha yaygın hale gelmiştir.

Kök hücre tedavisi; akut yaralanma, kronik dejenerasyon, genetik işlev bozukluğu ve kanserle ilişkili kusurlardan etkilenen iskelet öğeleri ve ilişkili dokuları onarmak, eski haline getirmek veya değiştirmek için çözümler sunar.

Kök hücre tedavisinin kullanıldığı bazı kas-iskelet sistemi hastalıkları şunlardır:

Osteoartrit: Farklı nedenlerle ortaya çıkabilen kıkırdak hasarı, diz ve kalça ekleminde zamanla aşınmaya, sonunda kireçlenme olarak tanımlanan artroza sebep olur. Kıkırdak hücresi öldüğünde kendi kendini iyileştiremez. Kök hücre; kıkırdak hasarı başlamış ancak cerrahi için erken olan veya ameliyat istemeyen hastalarda hasarın ilerlemesini azaltmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

Menisküs yırtılması: Dizde eklem yüzlerinin birbirine sürtünmesini önleyen menisküslerin kısmi ve tam yırtılmalarında kök hücre tedavisinden yararlanılır. Bunun için kaynak olarak göbek yağı ya da tibia ön yüzünden kemik iliği kullanılır. Ultrason altında menisküs dokusunun içine ve yakınına intraartiküler olarak enjekte edilir.

Kemik kırıkları ve kaynamamaları: Kemikte, progenitör hücreler olgun kemik hücreleri veya osteositler haline gelen osteoblastlara yol açabilir. Osteositler, olgun kemik dokusundaki canlı hücrelerdir. Kök hücreler kemik büyümesini uyarabilir ve yaralı kemiğin iyileşmesini destekleyebilir. Geleneksel olarak, kemik defektleri kırık veya kaynamama bölgesine yerleştirilen katı kemik grefti malzemesi ile tedavi edilmektedir. Kök hücreler ve progenitör hücreler artık iyileşmeyi uyarmak ve hızlandırmak için kemik grefti ile yerleştirilmektedir.

Eklem kıkırdağı hasarı: Eklemlerin iç yüzeyine eklem kıkırdağı denir. Eklem kıkırdağının hasar görmesi sıklıkla eklemde dejenerasyona ve ağrılı artrite yol açabilir. Eklem kıkırdağı hasarını tedavi etmek için mevcut teknikler, kusurları doldurmak için kıkırdak aşılama ve naklini kullanır.

Bağ ve tendon problemleri: Mezenkimal kök hücreler, bağ dokusuna özgü hücrelere de dönüşebilir. Bu, kuadriseps veya Aşil tendonu kopmaları gibi bağ ve tendon yaralanmalarının daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir.

Eksozom nedir?

Eksozomlar, hücrelerden çevreye salınan küçük veziküller veya küçük kabarcıklardır. Hücre iletişiminde hayati bir rol oynar, proteinleri, lipitleri ve genetik materyali (RNA gibi) bir hücreden diğerine taşır.

Eksozom tedavisi nedir ve ne için uygulanır?

Eksozomlar, hücrelerin birbirlerine sinyal göndermesine yardımcı olur. Diğer hücrelerin nasıl davrandığını etkileyen önemli bilgiler taşıyabilirler.

Genç kök hücrelerin saldığı eksozomlar, vücuttaki rejeneratif süreçlerin düzenlenmesinde önemli etkiye sahiptir. Eksozomlar hücre olmamalarına karşın vücuttaki tüm hücreler arası iletişimde ve hücre gençleşmesinde kritik bir rol üstlenir.

Eksozomlar kan, idrar ve tükürük gibi çeşitli biyolojik sıvılarda bulunabilir. Bu sıvılardaki varlıkları onları invaziv olmayan tanı testleri için umut verici adaylar haline getirir.

Ekzosom tedavisi nasıl uygulanır?

DNA, RNA, amino asitler ve yüzlerce büyüme faktörü, tedavisinde kullanılan eksozomların içerisinde yer alır. Kök hücrelerden eksozom elde edilmesi için öncelikle kültürde yer alan kök hücreler büyütülür. Daha sonra eksozomlar kültürde yetiştirilen kök hücrelerin içinde yer aldığı sıvı ortamdan arındırılır. Bir sonraki adımda kök hücrelerden kurtarılır ve saf eksozom elde edilir.

Eksozom tedavisinin avantajları nelerdir?

Yaş alma, kronik hastalıklar, çevresel etkenler ve genetik bozukluklar kök hücrelerin diğer hücrelerle nasıl iletişim kurduğuna müdahale ederek iyileşme sürecini bozabilirler. İşte eksozomlar bu iletişim süreçlerinin düzenlenmesinde kritik bir rol oynadığı için yeni nesil hücresel tedavilerden biridir.

Dejeneratif hastalıklar, dokuları veya organları etkileyen sürekli hücre bozulmasından kaynaklanırlar. Kök hücreler genellikle hücrelerin gençleşmesinden sorumlu olsalar da bazı dış faktörler bu işlevi engelleyebilirler. Dışarıdan sağlanan eksozomlarla kök hücrelerin işlevlerini desteklemek suretiyle, iyileşme ve yenilenme sürecinin hızlanması mümkündür.

Eksozom tedavisinin diğer avantajları şunlardır:

50 farklı büyüme faktörü içeren 3 farklı sitokin içerir (hücrelerin birbirleriyle iletişimini sağlayan protein ve peptidler)
Hastadan karın yağı ya da kemik iliği almaya gerek kalmadan uygulanan bir işlemdir.
Diğer kök hücre yöntemlerine göre pratik olup, laboratuvar ortamında çoğaltılmış kök hücrelerin salgılarını içeren bir tedavidir. Böylece uygulama yapılan bölgede onarıcı hücreler adeta yeni baştan kodlanarak daha doğru bir onarım yapması sağlanır.
Embriyonik kök hücre kullanımında çok küçük olasılık da olsa tümör gelişme riski vardır ancak eksozomların çoğalma özelliği bulunmadığından böyle bir risk söz konusu değildir. Bu nedenle eksozom tedavisinin son derece güvenli olduğu bilinmelidir.
Doku reddine sebep olmazlar. Allojenik kullanım için uygundurlar. Eksozomlar, hücre değildir ve boyut olarak da hücreden daha küçüktür.
Erişkin kök hücrelerden en önemli farkı yeni doğandan elde edilmesidir.
Ayrıca içerdikleri çok daha fazla büyüme faktörü sayesinde klinik ve estetik kullanımda yüksek potansiyele sahip olmalarıdır.
Protein içerikli oldukları için uygun koşullar sağlandığında ana yapısı bozulmadan daha uzun süre dayanabilirler.
Elde edilmesi sırasında herhangi bir cerrahi işlem gerektirmediği için otolog tedavilerden üstün bir üründür.
Doğrudan enjekte edilebilen bir şişede gelirler. Bu sayede komplikasyon olasılığı hiç yoktur.
Damar içi, kas içi, lokal ya da cilde enjekte edilerek uygulanabilirler.
Eksozom tedavisi hasta açısından son derece rahat bir uygulamadır.
Hastanın günlük yaşamında herhangi bir değişiklik söz konusu değildir.
Enjekte edilen doza bağlı olmak kaydıyla tedaviyle birlikte fibroblast hücre çoğalımının %80’e kadar, elastin sentezi 3 ve kolajen sentezinin 6 katına kadar çıkması mümkündür.

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarında eksozom tedavisi nasıl uygulanır?

Ortopedik yaralanmalar ile çeşitli dejeneratif hastalıkların tedavisine ek olarak yaşlanma karşıtı özelliği nedeniyle de eksozom tedavisinden sıklıkla faydalanılır.

Ekzosomun etkisi ne zaman görülür?

Eksozom tedavisinin etkisinin görülmesi için hücrelerin kendi kendini yenileme sürecini tamamlaması beklenmelidir. Bu sürecin hangi zaman diliminde tamamlanacağı ve eksozom tedavisi sonuçlarının ne zaman görüleceği hasta özelinde yaş, tedavi edilmek istenen sorunun derecesi ve hastanın mevcut sağlık durumu gibi etkenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bunun en önemli nedeni, yaş almayla birlikte çeşitli faktörlere bağlı olarak vücudun kök hücre sinyallerine daha yavaş yanıt vermeye başlamasıdır.

Vücudun kendi kendini onarması için belirli bir zaman geçmesi gerekir. Bu nedenle eksozom tedavisi sonuçlarının ortaya çıkması için yaklaşık 3 aylık bir süre beklenmesi gerekir.

Kas iskelet hastalıklarında PRP uygulaması nedir?

PRP (Platelet Rich Plasma)’de hastadan alınan kan özel bir işlemle ayrıştırılarak yapılır. Bu işlem sonrasında elde edilen plazma, zengin trombositler içerir. Trombositler, iyileşmeyi destekleyen büyüme faktörleri salgılarlar. Bu nedenle, PRP tedavisi hasarlı dokuların iyileşmesine yardımcı olmaktadır. PRP genellikle aşağıdaki hastalıkların tedavisinde kullanılır:

* Tendinit
* Ligament hasarı
* Kas yaralanmaları
* Kıkırdak hasarı

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Kök hücre sayısı her yaşta aynı mıdır?

Yaş ilerledikçe vücuttaki kök hücrelerin miktarı giderek azalır. Yenidoğanlarda her on bin hücreden biri kök hücre iken, 65 yaşından sonra bir milyon hücreden yalnızca bir adedi kök hücredir. İlerleyen yaşla birlikte kök hücre sayısı azaldığından hasarlı doku ve organlar onarılamaz. Bu yüzden kök hücre tedavisi, ileri yaşlarda hızla ilerleyen birçok hastalığın bazı kanserler ve doğumsal kan hastalıklarının tedavisine büyük katkılar sağlayabilir.

Kök hücre tedavisi ne kadar yaygın uygulanır?

Kök hücre tedavileri dünyada yaklaşık 20 yıldır denenmekte, özellikle son yıllarda oldukça yaygın kullanılmaktadır. Ancak, bu tip tedavilerin sertifikalandırılmış merkezlerde uygulanacağı unutulmamalıdır.

Doktorlar ve bilim insanları kök hücreler konusunda neden bu kadar umutlu?

Kök hücreleri incelemek, insan vücudunu oluşturan özel hücre dizisine nasıl dönüştüklerini anlamamıza yardımcı olacaktır. Kanser ve doğum kusurları gibi en ciddi tıbbi rahatsızlıkların bazıları, bu farklılaşma sürecinde oluşan sorunlardan kaynaklanabilir. Normal hücre gelişiminin daha iyi anlaşılması, bu tıbbi rahatsızlıklara neden olan hataları anlamamızı ve belki de düzeltmemizi sağlayacaktır.

Kök hücreler, ilaç geliştirmeleri için de bir araç sağlayacaktır. Kök hücre araştırmaları ile belirli bir hastalığa sahip hücre popülasyonları ilaçları test ederken kullanılabilir.

Kök hücrelerin belki de en heyecan verici potansiyel uygulaması hücre terapisidir. Pluripotent kök hücreler; Parkinson hastalığı, omurilik yaralanması, felç, yanıklar, kalp hastalığı, diyabet, osteoartrit ve romatoid artrit dahil olmak üzere çok sayıda hastalığı, durumu ve engeli tedavi etmek için yenilenebilir bir yedek hücre ve doku kaynağı olanağı sunar.

Yetişkin kök hücreler ile embriyonik kök hücreler arasındaki farklar nelerdir?

Yetişkin ve embriyonik kök hücreler, embriyonik kök hücrelere dönüşebilecekleri hücre tipi bakımından farklılık gösterir. Embriyonik kök hücreler vücudun tüm hücre tipleri haline gelebilir (pluripotenttirler). Yetişkin kök hücreler, olgun dokularda (kemik iliği, deri, beyin vb.) bulunur ve kendi dokularından veya kökenlerinden diğer hücre tiplerini meydana getiriler (multipotenttirler). Örneğin yetişkin kan kök hücreleri; kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositleri oluşturur.

Embriyonik kök hücreleri nereden gelir?

Embriyonik kök hücreler, blastosist aşamasındaki 3 ila 5 günlük insan embriyolarından izole edilir. Blastosist, birkaç yüz farklılaşmamış hücreden oluşan, içi boş bir mikroskobik kümedir.

Kök hücre ve PRP arasındaki farklar nelerdir?

Kök hücre tedavisi, PRP tedavisine göre daha uzun süreli bir etkiye sahiptir. Kök hücreler, hasarlı dokuda yenilenmeye başlayarak iyileşmeyi destekler.
PRP tedavisi daha hızlı bir etkiye sahiptir, ancak etkisi daha kısa sürer. Genellikle, hafif-orta şiddetli hastalıklarda PRP tedavisi, daha şiddetli hastalıklarda ise kök hücre tedavisi tercih edilir.
Kök hücre tedavisi, hasarlı dokulara enjekte edilen canlı kök hücrelerin kullanılmasıyla gerçekleştirilir. PRP tedavisi trombositlerin salgıladığı büyüme faktörleriyle iyileşme sağlar.
Kök hücre tedavisi daha girişimsel bir işlemdir, çünkü kök hücreler çoğunlukla kemik iliğinden veya yağ dokusundan elde edilir ve enjekte edilmeden önce özel bir işleme tabi tutulurlar. PRP tedavisi ise kanın ayrıştırılması sonrasında enjekte edilir.

Kök hücre tedavileri güvenli midir?

Kök hücre tedavileri, yeni tedaviler olduğu için üzerine araştırmalar hale sürüyor ve kontrol edilen klinik deneyler olmadan, uzun vadede veya hatta kısa vadede ne olabileceğini bilmenin bir yolu yok. Bu nedenle FDA, klinik deneyler veya onaylı tedaviler dışında kök hücre kullanımını önermemektedir.

Kök hücreleri vücuttan çıkarmak için kullanılan bazı prosedürlerde (örneğin liposuction veya spinal tap) veya kök hücreleri vücuda vermek için kullanılan prosedürlerde (örneğin kalp, beyin, omurilik veya diğer organlara yerleştirme) risk vardır. Bu tehlike, kök hücrelerle ilgili değil, prosedürlerin kendisiyle ilgilidir.

Her tıbbi prosedürün riskleri vardır. Klinik deneylerin bir amacı, bir tedavinin potansiyel faydasının risklerden daha ağır basıp basmadığını belirlemektir. Bazı kök hücre tedavilerinin olası bir riski tümör veya kanser gelişimi olabilir.

Pluripotent hücrelerin özel bir tehlikesi, farklılaşmamışlarsa teratom adı verilen tümörler oluşturabilmeleridir. Diğer olası riskler arasında enfeksiyon, doku reddi ve tıbbi prosedürün kendisinden kaynaklanan komplikasyonlar bulunur.

Kaynaklar:

Prof. Dr. Turgut Göksoy, (2024, Mart), Kök Hücre Tedavisi Sunumu, İstanbul, Türkiye
onlinelibrary.wiley.com
mayo.edu
nature.com
physoc.org
sciencedirect.com

Kök Hücre Tedavisi