Kısırlık (infertilite) sık görülen bir durum mudur?
Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin yüzde 15’i yani yaklaşık her 7 evli çiftten biri en az bir yıl korunmadan ilişkiye girdikleri halde çocuk sahibi olamamaktadır.
Çocuk sahibi olamayan erkeklerde teşhis için neler yapılmalıdır?
Erkekte kısırlık için muayene sonrası yapılması gereken ilk tetkik semen analizidir (spermiyogram). Normal spermiyogram değerleri:
Bu değerler üstünde sonuçları olan erkekler normal olarak değerlendirilmektedir; ancak normal değerlere sahip olan çiftlerde de sebebi tespit edilemeyen kısırlık olabilmektedir. Bu değerlerin altında sperm sonuçlarına sahip erkeklere kesinlikle baba olamazlar denemez sadece normal yollarla baba olma ihtimalleri düşüktür denilebilir.
Çocuk sahibi olamayan çiftlerde erkek kaynaklı hastalıklar nelerdir?
Sadece erkek kaynaklı problemler infertil çiftlerin üçte birinde bulunmaktadır.(Şekil 1) Erkek infertilitesinin en sık sebebi varikosel hastalığıdır.
Varikosel nedir kısırlığa nasıl yol açar?
Testis toplardamarları yaklaşık 1-2mm kalınlığındadır. Varikosel testis toplardamarlarının genişlemesi halidir. Testis toplardamarları testisten çıktıktan sonra yaklaşık 20-30cm kadar yukarıya doğru ilerleyip vücudun ana toplardamarına açılırlar. Damarların kat ettiği mesafenin uzun ve yer çekimine karşı olması kan akımını zorlaştırmaktadır. Bu sebeple bazı erkeklerde testis toplardamarlarındaki kan yukarı taşınamamakta hatta ana toplardamardaki kan dahi testise akarak testiste kan birikmesine yol açabilmektedir. Kanın testiste göllenmesi, testis ısısının artmasına ve testisten uzaklaşması gereken atık maddelerin testiste birikmesine yol açar. Bu durum kişide testis ağrısına ve sperm üretimini bozarak kısırlığa sebep olabilmektedir.
Varikosel nasıl tedavi edilebilir?
Varikosel hastalığının maalesef ilaçla tedavisi mümkün değildir. Tek tedavi cerrahi işlemdir. Ameliyatla genişlemiş toplardamarlar bağlanarak testiste kan göllenmesi engellenir.
Varikosel ameliyatı neden mikroskop altında yapılmalıdır?
Testisin atar damarları, lenf damarları ve toplardamarları yan yana ve çok ince olduklarından ameliyat sırasında çıplak gözle bu damarları birbirinden ayırmak çok güçtür. Çıplak gözle ameliyat yapılmasında halinde atar damar ve lenf damarlarının zarar görme ihtimali artar. Bu istenmeyen durumu engelleyebilmek için işlem mikroskop altında yapılmalıdır.
Varikosel ameliyatında ne yapılır?
Ameliyat kasıktan 3-4cmlik bir kesiden gerçekleştirilir. Kesi yapıldıktan sonra testis damarlarının bulunduğu bölgeye ulaşılır ve mikroskop altında atar damar ve lenf damarları korunarak genişlemiş toplardamarlar bağlanır. Bu ameliyat mikroskobik varikoselektomi olarak adlandırılır. Mikroskop ile yapılan varikoselektomi sonrası başarı yüzde 90’ın üzerindedir.
Varikoselden sonra en sık erkek kısırlığı sebepleri nelerdir?
İkinci en sık neden ise inmemiş testistir. Hastaların yaklaşık üçte birinde ise kısırlık nedeni tespit edilememektedir.
Azospermi nedir sebepleri nelerdir?
İnfertil erkeklerin yüzde 15’inde hiç sperm çıkışı olmamaktadır ki bu durum azospermi olarak adlandırılır. Azosperminin en sık sebebi inmemiş testistir. Sonrasında varikosel, sperm kanallarında tıkanıklık, genetik ve hormonal bozukluklar gelmektedir.
Azospermisi olan erkeklerde tedavi seçenekleri nelerdir?
Varikosel ve sperm kanalında tıkanmaya yol açan bazı durumlar dışındaki nedenlerin tedavisi mümkün değildir. Bu hastalarda spermiyogramda sperm olmamasına rağmen testis için bazı bölgelerde az da olsa sperm üretimi bulunabilmektedir. Bu bölgelerin çıplak göz ile tespit edilebilmesi çok zordur. (Şekil 4 a) Bu sebeple işlem mikroskop altında yapılmalıdır (mikro TESE). Mikro TESE ameliyatı ile mikroskop altında testiste sperm üretimi olması muhtemel bölgeler tespit edilebilir ve bu bölgelerden doku örnekleri alınarak sperm bulunabilir. Sperm bulunması halinde bu spermler tüp bebek (ICSI) için kullanılır.