İnce Bağırsakta Aşırı Bakteri Üremesi (SIBO) Tedavisi

İnce bağırsakta normalden fazla bakteri üremesi (SIBO) tedavisi, komplikasyonları en aza indirmede kritik rol oynar.

SIBO, kalın bağırsakta yer alması beklenen mikroorganizmaların ince bağırsakta çoğalmasıyla ortaya çıkar. Bu durum gaz üretimini artırır, safra ve sindirim enzimlerinin işlevini bozar, yağ-vitamin emilimini düşürür.

SIBO belirtileri nelerdir?

SIBO, çoğu zaman irritabl bağırsak sendromu ile karışır, bu nedenle semptomları dikkatle değerlendirmek gerekir.

• Karın şişkinliği, geğirme ve gaz artışı
• Kronik veya dalgalı karın ağrısı
• İshal, yağlı dışkılama veya kabızlık
• Açıklanamayan kilo kaybı ve besin eksiklikleri

Belirtilerin şiddeti, bakteri tipine ve eşlik eden hastalıklara göre değişir.

SIBO’nun nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?

Tek bir cümleyle özetlemek gerekirse: bağırsak hareketliliği bozukluğu ve anatomik değişiklikler bakterilerin ince bağırsakta tutunmasını kolaylaştırır.

• Bağırsak hareketlerini yavaşlatan diyabetik nöropati, hipotiroidi
• Mide-bağırsak cerrahileri, divertikül, fistül gibi yapısal bozukluklar
• Proton pompa inhibitörleri, opioidler ve bağışıklığı baskılayan ilaçlar
• Çölyak, Crohn, skleroderma gibi kronik hastalıklar

SIBO tanısı nasıl konur?

Tanıda en yaygın yöntem hidrojen-metan nefes testidir. Şüpheli olgularda aspirasyon kültürü altın standart kabul edilir. Laboratuvar testleri B12, demir ve folat eksikliğini ortaya koyabilir.

SIBO tedavi yöntemleri nelerdir?

SIBO tedavisinde temel amaç bakteriyel yükü azaltmak, semptomları hafifletmek ve nüksü önlemektir.

Antibiyotik Tedavisi

Rifaksimin veya neomisin gibi lokal etkili ajanlar 10–14 gün verilir.

Beslenme Düzenlemesi

FODMAP diyeti (hassas kişilerde belirli gıda tetikleyicilerini tespit etmek için bir eleme diyetidir.), bakterilerin fermente edebileceği karbonhidratları sınırlar.

Probiyotik ve Prebiyotik Desteği

Yararlı bakteri çeşitliliğini artırarak rekabetçi inhibisyon sağlar.

Altta Yatan Hastalığı Tedavi Etme

Bağırsak hareketlilik bozukluğu veya anatomik engeller düzeltilir.

Probiyotik Bağırsak Yıkaması (PBW)

Probiyotik bağırsak yıkaması, endoskopik veya nazodüodenal kateter yoluyla yüksek konsantrasyonlu canlı probiyotik süspansiyonunun ince bağırsak segmentine doğrudan infüzyonudur. Amaç, patojenik bakterileri yerinde “seyrelterek” faydalı türlerin kolonizasyonunu hızlandırmaktır.

Uygulama Süresi: Yaklaşık 20-30 dakika, genellikle sedasyon altında yapılır.

Etkisi: Kısa sürede mikrobiyota dengesini pozitif yöne çeker; antibiyotik sonrası nüks riskini azaltabilir.

Güvenlik: İşlem öncesi steril hazırlık şarttır; immün yetmezliği olan hastalarda dikkatli değerlendirilmelidir.

FODMAP diyeti nedir?

FODMAP diyeti; fermente olabilen kısa zincirli karbonhidratlar (Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides And Polyols) açısından zengin gıdaları geçici olarak kısıtlayarak gaz üretimini, bağırsakta sıvı çekilmesini ve dolayısıyla şişkinlik, karın ağrısı, ishal gibi irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve SIBO semptomlarını azaltmayı amaçlar. Bu grup; buğday, çavdar, soğan, sarımsak gibi fruktan içeren tahıllar ve sebzeler; baklagillerdeki galaktooligosakkaritler; bal, elma, armut gibi fruktoz-zengin meyveler; süt ürünlerindeki laktoz ve sakız, avokado, mantar gibi poliolleri (sorbitol, mannitol) kapsar.

Diyet üç aşamada uygulanır:

1. Eliminasyon: 4-6 hafta boyunca yüksek FODMAP’li gıdalar mümkün olduğunca çıkarılır.
2. Yeniden Tanıtım: hastanın tolere edebileceği miktarı görmek için tek tek FODMAP grupları kontrollü biçimde eklenir.
3. Kişiselleştirilmiş Sürdürme: semptom yaratmayan besinler diyete kalıcı olarak dahil edilir, böylece hem rahatlama sürer hem de gereksiz kısıtlama önlenir.

Süreç mutlaka diyetisyen veya gastroenteroloji uzmanı gözetiminde yürütülmelidir; çünkü aşırı kısıtlama, yetersiz lif ve mikrobiyota çeşitliliğinde azalmaya yol açabilir.

Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri

SIBO’yu yönetirken diyet ve stres kontrolü tedavinin başarısını pekiştirir.

• FODMAP diyetine kademeli geçiş yapılmalı, ardından kişiye özgü gıda yeniden tanıtımı önerilir.
• Günlük su tüketimi ve düzenli uyku, bağırsak hareketliliğini olumlu etkiler.

Tedavi Sonrası İzlem

Semptomlar düzeldikten sonra, bağırsak hareketliliği düzenleyici ilaçlar (ör. düşük doz eritromisin) ve probiyotik kürleri nüksü önlemeye yardımcı olabilir. Kontrol nefes testi genellikle 3. aydan sonra planlanır.