Ergonominin gücünün farkında mıyız?

Ergonomi aslında hayatımızın içindeki her alanla ilgilidir. Evimizdeki klozetten yattığımız yatak ve yastığa kadar her şeyin ergonomik olması hedeflenmelidir. İnsanların bulunduğu yerleri çalışma hayatından başlayarak sıralayacak olursak;

• Ofis alanları
• Endüstriyel işyerleri
• Tarım işletmeleri
• Taşıt araçları
• Okullar
• Oteller
• Hastaneler
• Evler

Ergonomi uygulamaları, işyerinde işçi için sağlık ve kazanç sağladığı unutulmamalıdır. Ancak ergonominin sadece bu kazançlar adına hizmet vermediği de bilinmelidir. Günlük yaşamda ergonomi konusunda ilginç örnekler vermek mümkündür.

Örneğin, bir uçağa bindiğinizi düşünün. Dizleriniz, ön koltukla aradaki boşlukta sıkıştı kaldı. Fakat aynı uçakta küçücük bir alanda tuvaletin yerleştirildiğini görüp, hayretler içinde kalabilirsiniz. Bir umumi tuvalete gittiniz. Klozet o kadar yüksek ve yanlış konumlandırılmış ki… Sadece belinizin ağrımasıyla kalmadınız, sıçrayan sular ve erişemediğiniz kağıtlık vs. nedeniyle hijyen adına bir haykırmayla kendinizi oradan dışarı zor atarsınız.

Mutfakta tezgâh boyunun alçak, dolapların ulaşılması zor bir yerde, merdiven basamaklarının birbirinden faklı yükseklikte olması insanı daha çabuk yoracaktır.

Bir arabanın koltuğu rahat değil, direksiyon batacakmış gibi duruyor ve yağ çubuğuna erişmek zor ise çok rahatsız olunacağı muhakkaktır.

Belki de çok pahalı bir gözlüğün sürekli burun üzerine düşüp kulakları acıtması ya da ayakları rahat ettirmeyen bir ayakkabı hayatı zindan edebilir.

Bileği ağrıtan bilgisayar klavyesi, tuşların küçüklüğünden dolayı zor kullanılan bir cep telefonu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Bulunduğunuz ülkenin vücut yapıları o kadar farklı olabilir ki Amerikan standartlarında tasarlanmış harika bir klozet, Türk insanının kâbusu olabilir.

Etrafımızda birçok insan sol elle yazıyor. Solak bir insan makastan tutun birçok alet kullanmakta zorlanır. En azından alışana kadar. Gelişmiş bazı ülkelerde sadece solaklar için ergonomik ürünler satan yerlerin de olduğu unutulmamalıdır.

Gördüğünüz gibi ergonomi, çok ama çok büyük bir alan. Üretilen herhangi bir ürün insana uygun mu? İnsan sağlığını destekliyor ve hayatı kolaylaştırıyor mu? Son 20 yılın tek hedefi artık bu. Bu nedenle bazı alanlarda belli gruplar için yaşam kolaylaştıracak bir dizi tasarım üzerinde çalışılıyor ve devamlı olarak da geliştiriliyor. Bu gruplar arasında en çok göze çarpanlar ise yaşlılar ve engelliler.

O halde ergonomi dediğimiz zaman, bazen insandan insana değişmekle beraber, hemen herkeste olan ortak beklentileri karşılayan büyük bir tasarım kanunun varlığından bahsediyoruz demektir. Makineler, endüstriyel tasarımlar, kısaca tüm insan yapımı ürünlerin, insanla olan uyumlu olup olmadığının denetlenmesi gerekir. Ancak bu uyum arttığı takdirde, tüketim ürünleri daha kaliteli olacaktır.

Uyumu geliştirmek amacıyla çok çeşitli tasarımlar başlatılmıştır. Fırına koyarken el yakmayan tepsi, bıçaklarda eli yormayacak şekilde ağırlık dengesi, su dökerken etrafa sıçratmayacak çaydanlık, katlandığında otomobil bagajında yer kaplamayacak bebek puseti, uzun süreli kullanımda bedende sıkıntı yaratmayacak bir müzik aleti, içine su almayan, üşütmeyen, bir yandan da hava alacak antibakteriyel nitelikteki bir ayakkabı üzerine derinlemesine çalışma yapılmasını doğal karşılamak gerekir.