Doğumsal kalça çıkığı nedir? Belirtiler, Tanı ve Tedavi

Doğumsal kalça çıkığı, kalça ekleminin doğuştan gevşek, yetersiz gelişmiş ya da yerinden kısmen/tamamen çıkmış olmasıyla karakterize bir durumdur. Erken tanı ve uygun takip ile çocukların büyük kısmında kalça sağlığı normal sınırlara döndürülebilir.

Doğumsal kalça çıkığı nedir?

Doğumsal kalça çıkığı (gelişimsel kalça displazisi, DDH), femur başı ile asetabulum (kalça yuvası) arasındaki uyumun bozulduğu bir gelişim problemidir. Hafif gevşeklikten (instabilite) tam çıkığa kadar değişen bir spektrumdur.

Kimlerde daha sık görülür?

Kız bebeklerde, ilk gebeliklerde, makat gelişi olanlarda, aile öyküsü bulunanlarda ve kundaklama gibi bacakları aşırı düz tutan uygulamalarda risk artar. Tek ya da çift taraflı olabilir.

Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri

• Kalça muayenesinde farklılık
• Bacak uzunluk farkı, cilt kıvrımlarında asimetri
• Sınırlı bacak açılımı (abdüksiyon kısıtlılığı)
• Geç yürüme, yürürken aksama ya da ördekvari yürüyüş (daha geç saptanan olgularda)

Tanı nasıl konur?

Tanı, yenidoğan döneminden itibaren çocuk hekimi/ortopedi uzmanı muayenesiyle konur. Görüntüleme yaşı ve yöntemi çocuğun ayına göre seçilir:

• İlk 4–6 ayda kalça ultrasonu
• 4–6 aydan sonra ön-arka pelvis grafisi
• Gerekli durumlarda ileri görüntüleme

Tarama ve Takip

Riskli bebeklerde yaşamın ilk haftalarında muayene ve uygun zamanda ultrason önerilir. Normal başlangıç bulguları olan bebeklerde bile, şüphe devam ederse tekrar değerlendirme planlanır.

Tedavi Seçenekleri

Tedavinin hedefi femur başını asetabulum içinde, doğru pozisyonda ve güvenli şekilde tutarak normal gelişimi sağlamaktır. Yaşa ve şiddete göre seçenekler değişir:

• Pavlik bandajı (ilk tercih, özellikle 0–6 ay): Kalçayı fleksiyon–abdüksiyonda tutar.
• Abduksiyon ortezleri: Bandaja yanıtın yetersiz olduğu veya daha büyük bebeklerde.
• Kapalı redüksiyon ve alçı: Daha ileri olgularda ya da geç başvuruda.
• Açık cerrahi (osteotomiler dahil): Kapalı yöntemlerin başarısız olduğu veya ileri displazilerde.

Erken tanı başarıyı belirgin artırır. Tedavi sırasında düzenli klinik ve görüntüleme kontrolleri, cihaz uyumu ve aile eğitimi çok önemlidir.

Evde Bakım ve Ebeveyn Önerileri

• Cihaz/ortez kullanım talimatlarına eksiksiz uyun.
• Bebek bezi ve kıyafet seçiminde kalça hareketlerini kısıtlamayan, esnek ürünleri tercih edin.
• Kalçaları zorla düz tutan sıkı kundaklamadan kaçının.
• Kontrol randevularını aksatmayın; değişiklikleri hekimle paylaşın.

Olası Komplikasyonlar

Tedavisiz ya da geç tedavi edilen olgularda kalça darlığı, hareket kısıtlılığı, bacak kısalığı, ağrı ve erişkin çağda erken kireçlenme (osteoartrit) görülebilir. Düzenli izlem bu riskleri azaltır.

Doğru Kundak ve Taşıma Pozisyonu

Kalçaların bükülü ve yana açık durabildiği, “M” bacak pozisyonunu destekleyen ergonomik taşıyıcılar tercih edilir. Aşırı düz ve sıkı pozisyonlar sakıncalıdır.

Ne zaman doktora başvurmalı?

Kalça hareketlerinde kısıtlılık, kıvrım asimetrisi, bacak uzunluk farkı, gecikmiş yürüme ya da aile öyküsü varsa çocuk hekiminizden randevu alın. Yenidoğan kontrollerini geciktirmeyin.