- Kasım 12, 2023
- Web Yayın Kurulu
- Comment: 0
- Sağlık Rehberi
AŞI NEDİR? NEDEN AŞILANMAK GEREKİR?
Aşı insanlık tarihinin en eski buluşlarından birisidir. Aşağı yukarı MS 1100 lü yıllarda ilk olarak çiçek hastalığı aşısının bulunması başlangıç noktası oldu. Bunu daha sonra diğerleri izledi. Ülkemizde çiçek hastalığının1930’larda yok edilmesi ile başlayan bu yolculuk 1974 yılında DSÖ (Dünya Sağlık Örgütünün) Genişletilmiş Bağışıklama Programının uygulamaya konulması ile binlerce çocuğun yaşamı kurtuldu.
Türkiye’de 1981: Genişletilmiş Bağışıklama Programı Türkiye (GBP) (BCG,DTB; polio, Kızamık 6 aşı ile başlamış ve günümüzde 13 aşıya çıkmıştır. Hib (hemophilus influenza tip b), Pnömokok; KKK(Kızamık ,Kızamıkçık, Kabakulak) Suçiçeği, Hepatit A ve B eklenerek günümüzde bebeklik döneminde toplam 13 aşı yapılmaktadır. Bunlar çocuk yaş grupları için başarılı kampanyalardır %90 lara varan bir başarı söz konusudur. Ancak maalesef erişkinlerde ise ulusal politikaların olmayışı, aşının isteğe bırakılması, ek hastalıklar, bazı ön kabuller gibi nedenlerle aşıya uyum oranları en fazla %10 lar civarında seyretmektedir. Bireyin immünize olması; toplumun immünizasyonuna büyük katkıdır. Aslında kendimiz aşılanırken bir yandan toplumu da korumuş oluyoruz.
BAĞIŞIKLAMA 2 YOLLA OLMAKTADIR
1. Aktif (Hastalığın geçirilmesi veya aşılarla )
2.Pasif (immunglobulinlerle , anneden bebeğine antikorların geçişi ile, kan ve kan ürünleri birkaç hafta birkaç ay kadar kadar, kısa süreli) olmaktadır. Hastalığı geçirmek kalıcı sekeller bırakabilmekte, çok daha fazla zaman emek ve maliyetli olabilmektedir
Aşıların kontrollü antijenler olduğunu, yeni teknolojilerle (rekombinasyon gibi) üretilen aşıların artık çok daha güvenle kullanıldığını, tek doz aşılarda korucu thiomerosal olmadığını hatırlatmakta fayda var. Kişiler çocukluk çağlarında aşılanmış olsalar bile erişkin yaşlarda antikor seviyeleri düşebilmekte ve kişiler tekrar bu hastalıklara duyarlı konak haline gelebilmektedirler (Tetanoz ve sonyıllarda boğmaca vakalarında olduğu gibi.)
Yanı sıra elimizde yeni aşılar var artık, bunlar çocuklara uygulanırken erişkinler aşısız kalabilmektedir. Sağlıklı ve riskli erişkinlerde(başka hastalıklar nedeni ile tedavi alan erişkinlerde ) aşılanmanın nedenleri şunlardır:
hastalığa yakalanmadan evvel ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak, aşı ile önlenebilir hastalıklardan kaynaklanan, sakatlık ve ölümlerin önüne geçmek, Sağlık harcamalarını azaltmak , gereksiz antibiyotik kullanımlarının ve direnç sorununun önüne geçmek, İnsanların yaşam standartlarını yükseltmek, Etkinliği korunmuş aşılarla yüksek aşılama oranlarına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak.
Gerek dünyada ve gerekse ülkemizde özellikle kalp-akciğer sorunu , diyabeti olanlarda çeşitli enfeksiyonlar nedeni ile hastane ve yoğun bakım ünitelerine yatış oranları çok yüksektir. Medikal cihaz uygulamaları ,transplantasyonlar, romatolojik hastalıklar, ,HIV enfeksiyonu, maligniteler vs çeşitli nedenlerle immun sistemi baskılayan ilaçların günümüzde yaygın kullanımı yine kişileri son derece duyarlı konaklar haline getirebilmektedir. Ayrıca günümüzde göçler, iş seyahatleri çok arttığından dünya artık küresel bir köy haline geldi. Herhangi bir bölgedeki enfeksiyon 8-10 saat içinde bir başka coğrafyaya taşınabilmektedir. Toplumdaki bütün bu değişiklikler bağışıklamada erişkin/yaşlı/immun sistemi düşük popülasyonun önemli bir hedef kitle haline getirdi.
Grip ve zatürre aşıları gereksiz antibiyotik kullanımını da azaltmıştır.
İleri Yaş (>65), pnömokok hastalıkları İçin başlı başına bir risk faktörüdür
Ayrıca uzayan yaşam süreleri ile beraber tedavi gerektiren ek hastalıklar, özellikle romatolojik hastalıklar ve diğer immunsupressif ilaçların yaygın kullanımı; enfeksiyon etkenlerini alevlendirme özellikleri nedeni ile yasal birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir.
Tüm bu nedenlerle özellikle bu grup hastalarda tedaviye başlanmadan en az 2 hafta önce gerekli aşılarınızı yaptırmanızı öneriyoruz.