Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi

Ameliyatsız tedaviler, dokuya daha az zarar verir, hastanede kalış süresini kısaltır ve günlük yaşama daha hızlı dönme olanağı tanır. Ayrıca, klasik cerrahide görülen enfeksiyon ve anestezi risklerini en aza indirir.

Robotik Lazer ile Fıtık Gerileme (Regresyon) Tedavisi

Tedavi, robotik navigasyon sistemiyle yönlendirilen ince bir kateter içinden lazer fiberinin bel fıtığı bulunan diske yerleştirilmesi ve kontrollü lazer enerjisiyle diskin jel kıvamlı çekirdeğinin (nucleus pulposus) kısmen buharlaştırılması işlemidir. Lazerin ısısal etkisi disk iç basıncını düşürür, fıtık kitlesi küçülür ve sinir kökü üzerindeki bası ile iltihabi yanıt azalır; robotik kol ise iğnenin deri-kemik hattında milimetrik hassasiyetle ilerlemesini sağlayarak çevre dokuların zarar görme riskini en aza indirir.

Genellikle lokal anestezi altında, 1–2 mm’lik girişten yapılan bu minimal invaziv işlem sonrası hastalar çoğu kez aynı gün mobilize olabilir; ileri nörolojik kaybı olmayan, dış tabakası yırtılmamış bel fıtığı olgularında tercih edilir. Etki süresi; fıtığın seviyesi, dokunun dejenerasyon derecesi ve hastanın rehabilitasyon uyumuna bağlı olarak değişir, bu nedenle tedavi planı mutlaka ilgili uzman hekim tarafından kişiye özel değerlendirilmelidir.

Radyofrekans Dorsal Root Ganglion (DRG) Blokajı

Omurilikten çıkan sinir kökü ganglionunun yanına röntgen (fluoroskopi) veya BT eşliğinde yerleştirilen ince bir iğne-elektrot aracılığıyla uygulanır. Elektrottan gönderilen sürekli ya da aralıklı radyo-frekans enerjisi sinir liflerini termal veya elektriksel olarak modüle ederek ağrı iletimini azaltır; böylece bel-boyun kaynaklı radiküler ağrı, siyatik, nöropatik ağrı ve CRPS olgularında aylarca sürebilen rahatlama sağlanır.

İşlem genellikle lokal anestezi ve hafif sedasyonla, günübirlik şartlarda yapılır: iğnenin doğru konumu kontrast maddeyle doğrulandıktan sonra 60–120 s süren RF enerjisi verilir; sonrasında hasta birkaç saat içinde mobilize edilip taburcu edilebilir. Yaygın komplikasyonlar nadirdir ve genellikle geçici iğne yeri ağrısı, kısa süreli uyuşma veya düşük enfeksiyon-kanama riskleriyle sınırlıdır; kalıcı sinir hasarı olasılığı ise çok düşüktür.

Epidural Enjeksiyon (Nokta Atışı)

Bel fıtığı tedavisinde “nokta atışı” olarak anılan epidural enjeksiyon, floroskopi veya ultrason rehberliğinde ince bir iğneyle sinir kökünü çevreleyen epidural boşluğa steroid + lokal anestezik (gerektiğinde hiyaluronidaz) karışımının verilmesidir. Bu ilaçlar fıtığın yarattığı ödemi ve iltihabı hızla azaltarak sinir basısını hafifletir, böylece bacak veya bel ağrısında günler içinde belirgin rahatlama sağlayabilir.

İşlem lokal anestezi altında 10-15 dk sürer, hastalar genellikle birkaç saat gözlem sonrası yürüyerek taburcu edilir; yan etkiler iğne yerinde geçici ağrı, nadiren enfeksiyon veya kanama riskiyle sınırlıdır. Etkinliğin kalıcı olması için gerekirse yıl içinde 2-3 seans uygulanabilir ve sonrasında egzersiz, kilo kontrolü ve ergonomik alışkanlıklar tedavinin başarısını destekler.

Epiduroskopi

Epiduroskopi, bel fıtığı tedavisinde sakral hiatus (kuyruk sokumundaki doğal açıklık) üzerinden ince, ışıklı bir fiberoptik kamera ve kateter sisteminin epidural boşluğa ilerletilerek yapılan endoskopik girişimdir. Hekim, ekrandan sinir kökü etrafındaki fıtık dokusunu, yapışıklıkları ve iltihabi alanları doğrudan görür; gerektiğinde mekanik olarak yapışıklıkları ayırabilir, lazer / radyo­frekans probu ile dokuyu küçültebilir ve steroid ya da enzim içeren ilaçları tam hedef noktasına “nokta atışı” şeklinde verebilir.

Lokal veya hafif sedasyon altında 30-60 dk süren bu minimal invaziv işlem, klasik cerrahiye göre dokuya daha az travma, aynı gün taburculuk ve daha hızlı günlük yaşama dönüş avantajı sunar. Olası riskler; iğne giriş yerinde geçici ağrı, düşük oranlı enfeksiyon ve nadiren sinir iritasyonudur; işlem öncesi MR değerlendirmesi ve deneyimli ekip seçimi güvenliği artırır.

Ozon Tedavisi

Ozon terapisi, diskin hacmini ve bölgesel iltihabı azaltarak sinir basısını hafifletmeyi amaçlayan, minimal invaziv ve hızlı iyileşme potansiyeli sunan bir ameliyatsız bel fıtığı tedavi seçeneğidir.

MR’da dış tabakası yırtılmamış bel fıtığı, orta düzey sinir basısı olan, cerrahiye uygun olmayan veya cerrahi istemeyen bireylere uygulanır.

Lazer Diskektomi

Lazer diskektomi, bel fıtığında diskin içine ince bir iğne-kateter yerleştirip lazer fiberiyle jel kıvamlı çekirdeğin bir kısmını buharlaştırarak iç basıncı düşürme işlemidir. Floroskopi veya endoskopi eşliğinde yapılır; ısı enerjisi fıtık çıkıntısını küçültür, sinir kökü üzerindeki baskı ve iltihabi ödem azalır. Genellikle lokal anestezi altında 15-30 dk sürer, doku kesisi veya dikiş gerekmez; hasta birkaç saat gözlemden sonra yürüyerek taburcu olabilir.

Kök Hücre Uygulaması

Kök hücre tedavisinde hastanın kendi iliğinden ya da donörden elde edilen kök hücreler özel bir santrifüj-ayrıştırma işleminden sonra floroskopi veya BT rehberliğinde fıtıklaşmış diskin içine ince bir iğneyle enjekte edilir. İşlem genellikle lokal anestezi altında 30 dakika sürer ve çoğu hasta aynı gün taburcu edilebilir. Böylece açık cerrahi kesi olmadan diske doğrudan “biyolojik tamir” uyarısı verilmiş olur.

Kök hücreler, dejeneratif diskteki proteoglikan kaybını onarmaya, kollajen sentezini artırmaya ve antienflamatuvar sitokinler salarak sinir kökü ödemini azaltmaya çalışır. Laboratuvar ve hayvan modellerinde bu hücrelerin su tutma kapasitesini artırdığı, diskin yüksekliğini kısmen koruduğu ve ağrıyı tetikleyen iltihabi süreci baskıladığı gösterilmiştir.

Klinik tarafta 2024–2025 arasında yayımlanan randomize kontrollü çalışmalar, engellilik (disabilite) indeksi ve ağrı skorlarında ≥ %50’lik iyileşme sağlayabildiğini; 52 haftada hastaların % 72’sinden fazlasında klinik anlamlı ağrı azalması rapor edildiğini gösterdi.

İşlem, ciddi nörolojik kaybı olmayan, disk yüksekliği belirgin korunmuş ve klasik cerrahiye alternatif arayan seçilmiş hastalarda, deneyimli merkezlerde ve etik onaylı protokollerle uygulanıyor.

Tedavi Seçimini Etkileyen Faktörler

Herninin seviyesi, diskin yapısı, hastanın genel sağlık durumu ve önceki tedavi deneyimleri göz önünde bulundurulur. Tedavinin başarısı, kişiye özel fizyoterapi ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle artar.

Minimal İnvaziv İşlemler Sonrası Rehabilitasyon

Söz konusu işlemlerden sonraki rehabilitasyon şunları içerir:

• Erken mobilizasyon (genellikle aynı gün)
• Kontrollü germe ve ağırlık merkezi egzersizleri
• Düzenli postür eğitimi ve ergonomi
• Psikososyal destek ve stres yönetimi