OMURGA DIŞI BOYUN AĞRILARI - TORASİK ÇIKIŞ SENDROMU
Göğüs kafesinden çıkan adale ve sinirlerin sıkışması hastalığı: Torasik Outlet Sendromu
Kola doğru yayılan sinirlerin oluşturduğu sinir demetleri, köprücük altı atar ve toplar damarları göğüs kafesinden çıktığı olukta çeşitli nedenlerle sıkışmalarla karşı karşıya kalabilir. Köprücük kemiği, 7.boyun omuru yan çıkıntısı, 1.kaburga, skalenus antikus isimli bir kasın oluşturduğu bölgede bazen bir fibröz bantın gelişmesi sonucu “Torasik çıkış sendromu ” adı verilen bir tablo ortaya çıkabilir. Boyun ve kol ağrısı kolda uyuşma ve hareket kusurları en sık rastlanan bulgulardır. Daha nadir olarak bölgedeki atardamarın yukarıda sayılan yapılar arasında sıkışması sonucu kollarda erken yorulma, soğukluk ve uyuşmalar ortaya çıkarken toplardamarın baskı altında kalması halinde bu kez ağrı, kolda şişme ve kolda morarma şeklinde renk değişikliği ortaya çıkabilecektir. Kollarda yorulma özellikle yukarıda çalışma sırasında çok belirgindir ve hasta böyle bir çalışmayı hiçbir şekilde gerçekleştiremez.
Skalenus antikus sendromu:
Postür bozukluğu, mesleki hatalar, emasyonel stresler gibi durumlarda bu kasların olumsuz gerilmesi veya büyümesi ile damar-sinir paketini sıkıştırarak hastalık ortaya çıkabilir. Ağrı künt nitelikte olup tam olarak yeri tarif edilemez. Gece sabaha doğru hastayı uyandırabilir. Uzun süre oturarak dikiş, örgü gibi işler yapan orta yaş kadınlarda ortaya çıktığı görülür.
Servikal Kaburga:
7.omurganın yan çıkıntısının normalden uzun olması 1.kaburga kemiği ile aralarında fibröz nitelikte sıkıştırıcı bir bandın varlığı hastalığı başlatabilir. Egzersizler, fizik tedavi ve bazı ilaçlar tedavide başvurulacak seçeneklerdir. Bunlar enflamasyon giderici ve adale gevşetici nitelikte ilaçlardır.
Kostoklavikular sendrom:
Damar ve sinir demetinin bu kez 1. kaburga ile köprücük kemiği arasında sıkışması nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Kolları fazla kullanmakla ortaya çıkan yorgunluk durumlarında, bazı travmalar ve postural bozukluklar da bu tabloya neden olabilir. Omuzların arkaya ve aşağı doğru sert bir şekilde çekilmesi (abartılı askeri duruş pozisyonu ile ağrılar artabilir. Bu durumun doktor tarafından yaptırılması da ağrıyı tetikleyebilir. Sebebe yönelik tedavi, egzersiz ve fizik tedavi uygulamaları önerilmektedir.
Pektoralis minör sendromu:
Kürek kemiği ile 3.4.ve 5. kaburgalar arasında damar sinir paketinin sıkışması sonucu ortaya çıkar. Genellikle geceleri kollarını başının Üzerine kaldırarak uyuyan kişilerde görülür. Hastalığı ortaya çıkaran testte kol yana açılmış durumda iken yandan başının üzerine doğru kaldırılıp arkaya doğru çekildiğinde ağrının fazlalaştığı görülür. Şüphesiz uyuma şekli değiştirilmeli, postür düzeltilmeli, egzersiz ve gerekli olan fizik tedavi yöntemlerine başvurulmalıdır.
Torasik Çıkış Hastalığında Tanı Yöntemleri
Bu hastalıkta sinirlerin sıkışması %90 oranda iken, damarların sıkışması ihtimali %10 oranındadır. O yüzden önce sinirlere ait tetkikler ile başlanılan teşhis koyma arayışları sonuçsuz kaldığında damarlara yönelik değerlendirmelere başvurulabilir. Damarsal kaynaklı TOS’dan şüphe edilen durumlarda yapılacak şu basit damar testi ayrıntılı damar tetkiklerine karar verilirken önemli katkılar sunabilir. Omuzlar ve dirsekler 90 derece bükük durumda iken 3 dakika süre ile ellerini hiç durmadan açıp kapatması istenir. Damarların sıkışmasına bağlı bir durumda kollara giden kan akışının azalması sonucu kaslarda erkenden yorulma ve güç kaybı olması nedeniyle bu testi yarıda bırakmak zorunda kalanlarda damarsal sorunu olan TOS vardır diyebiliriz. Daha ileri tetkik için atar ve toplar damarların radyolojik incelemelerinin yapılması planlanır. Bilgisayarlı tomografi ile sıkışıklığa neden olan bantin varlığı gösterilebilir. Manyetik rezonans (MR) yumuşak dokuları daha iyi göstererek tanıya yardımcı olabilir. Kollarda uyuşukluğun hakim olduğu durumlarda kas ve sinirlerin elektrosu olarak isimlendirilen EMG (elektromiyografi) incelemesi yapılmalıdır.
Torasik Çıkış Sendromunda Tedavi
Omuzları aşağı bastıran veya tam tersine devamlı yukarda tutan mesleki çalışmalardan uzaklaşmak şarttır. Vücutta yanlış postüre yol açan neden kilo ise bunun azaltılması gerekir. Aynı şekilde büyük veya aşağı sarkık göğüsler TOS nedeni olduğu saptanmışsa takviyeli sutyenler önerilir hatta estetik bir operasyon bile tavsiye edilebilir. Postürü düzeltmek için yoğunluğu giderek arttırılan omuz kavşağı ve boyuna yönelik egzersiz programları ile fizik tedavi uygulamaları ve bazı durumlarda lokal enjeksiyonlar önerilebilir.
Kaplıca, güneş ve özellikle yüzme TOS vakalarında olumlu sonuçlara yol açabilmektedir. Operasyon en az başvurulan bir yöntem olarak giderek uygulanabilirliği azalmaktadır. Boyun ağrılarına yol açan nedenler arasında fibromiyalji önemli bir yer tutar. Ağrının yanı sıra diğer belirtilerin hekimler tarafından pek sorgulanmamasından dolayı fibromiyalji çok kolay gözden kaçar. Tepeden tırnağa ağrıdan bahsetmelerine karşılık bazen ön planda olan boyun ağrıları için boyun fıtığı tanısı alan ve operasyon yapılan çok sayıda hasta vardır.