Yüz felci nedir?

Yüz felci, yüz kaslarının bir kısmında veya tamamında hareket kaybı, seğirme ya da güçsüzlük olarak kendini gösteren bir durumdur. Yüz felci genellikle ani şekilde ortaya çıkar ve kişinin mimik yapmasını, göz kırpmasını veya gülmesini zorlaştırabilir. Bu durum; sinir zedelenmesi, travma, enfeksiyon, tümör veya nörolojik hastalıklar sonucunda gelişebilir.

Yüz felci olan kişilerde gözde kuruluk, ağızda tükürük akışı bozukluğu, tat alma duyusunda azalma gibi belirtiler de görülebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi, kalıcı hasarların önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Yüz felci nasıl oluşur?

Yüz felci genellikle yüz sinirinin (fasiyal sinir) hasar görmesi sonucu meydana gelir. En sık görülen nedeni Bell paralizisi olarak bilinen, virüs kaynaklı geçici yüz siniri iltihabıdır. Bunun dışında;

• Kulak enfeksiyonları
• Baş-boyun bölgesine alınan darbeler
• Beyin tümörleri
• İnme (felç)
• Lyme hastalığı
• Şiddetli soğuk hava maruziyeti
  gibi durumlar da yüz felcine neden olabilir.

Yüz felci nasıl teşhis edilir?

Yüz felci tanısı genellikle klinik muayene ile konur. Uzman hekim, yüz kaslarının hareketlerini değerlendirir ve sinir fonksiyonlarını test eder. Yüzdeki hareketsizliğin sinir hasarına mı yoksa beyin kaynaklı bir probleme mi bağlı olduğunu anlamak için şu testler yapılabilir:

• İşitme ve denge testleri
• Gözyaşı ve tat testi
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Elektronörografi (ENoG) ve elektromiyografi (EMG) testleri

Bu testler sayesinde yüz felcinin nedeni ve sinir hasarının derecesi belirlenebilir.

Yüz felci nasıl tedavi edilir?

Tedavi yöntemi, yüz felcinin nedenine göre değişiklik gösterir.

• Viral enfeksiyon kaynaklı durumlarda antiviral ilaçlar kullanılabilir.
• Enflamasyon (ödem) varsa kortizon (steroid) içeren ilaçlar uygulanabilir.
• Bakteriyel enfeksiyon tespit edilirse antibiyotik tedavisi gerekebilir.
• Göz kapaklarını tam kapatamayan hastalarda yapay gözyaşı damlaları önerilir.
• Kas hareketlerini korumak ve yeniden kazanmak için fizyoterapi ve yüz egzersizleri önemli bir rol oynar.

Bazı durumlarda sinir onarımı ya da plastik cerrahi müdahaleler gerekebilir. Erken dönemde bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurmak, tedavi başarısını artırır.

Yüz Felcinde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Yüz felci, yüz kaslarının zayıflaması veya tamamen işlevini kaybetmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. En sık görülen tipi olan Bell paralizisi, yüz sinirinin (nervus facialis) geçici hasarına bağlıdır. Bu durum konuşmayı, göz kırpmayı, gülmeyi, yemek yemeyi ve mimik hareketlerini etkileyebilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, yüz felcinin kalıcı iz bırakmadan iyileşmesi için kritik öneme sahiptir.

Yüz Felcinde Rehabilitasyonun Amacı

Tedavinin hedefi; yüz kaslarının koordinasyonunu yeniden kazandırmak, kas gücünü artırmak ve asimetrik görünümü azaltmaktır. Erken dönemde başlayan rehabilitasyon, sinir iyileşmesini hızlandırır ve sekonder komplikasyonları önler.

Tedavi Sürecinde Kullanılan Yöntemler

1. Yüz Kas Egzersizleri

Hastaya özel planlanan egzersizlerle kasların yeniden eğitilmesi amaçlanır. Aynada yapılan yüz ifadeleri, dudak ve göz hareketleri, yanak şişirme ve ıslık egzersizleri temel çalışmalardır.

2. Elektrik Stimülasyonu

Düşük frekanslı elektrik akımları, yüz kaslarına uygulanarak kas aktivasyonu desteklenir. Bu yöntem özellikle sinir ileti iletiminin yavaşladığı durumlarda etkilidir.

3. Biofeedback Terapisi

Hastanın kas aktivitesini ekranda görmesini sağlayan sistemler, doğru kas grubunu çalıştırmayı kolaylaştırır. Böylece yanlış kas kompansasyonları önlenir.

4. Masaj ve Manuel Terapi

Yüz kaslarına yapılan nazik masajlar, dolaşımı artırarak kas spazmlarını ve ödemi azaltır. Manuel terapi ile kas tonusu dengelenir.

5. Ayna Terapisi ve Mimik Eğitimi

Ayna karşısında yapılan çalışmalar, beyinde doğru kas aktivasyonunu pekiştirir. Yüzün iki tarafı arasındaki farkların azalmasına yardımcı olur.

Rehabilitasyonun Süresi

İyileşme süresi, felcin tipi ve sinir hasarının derecesine göre değişir. Genellikle 3 ila 6 ay arasında belirgin ilerleme sağlanır. Ancak bazı hastalarda tam iyileşme bir yıla kadar uzayabilir.

Yüz felci olan kişiler nelere dikkat etmelidir?

• Soğuk hava ve rüzgardan korunmak
• Gözleri nemli tutmak
• Düzenli yüz egzersizleri yapmak
• Doktorun önerdiği ilaçları aksatmamak
• Yeterli dinlenmek ve stresi azaltmak

Bu önlemler iyileşme sürecini hızlandırabilir ve sinir hasarını en aza indirebilir.