Akupunktur

Akupunktur nedir?

Akupunktur, uygulayıcıların sağlık sorunlarını tedavi etmek için cilde ince iğneler batırdığı bir tekniktir. İğneler elle manipüle edilebilir veya küçük elektrik akımlarıyla uyarılabilir (elektroakupunktur). Akupunktur en az 2.500 yıldır kullanılmaktadır. Geleneksel Çin tıbbından gelir. Ancak 1970’lerden bu yana dünya çapında popülerlik kazanmıştır.

Geleneksel Çin tıbbı vücudun qi (chi) adı verilen hayati enerjisinin belirli kanallar veya meridyenler boyunca aktığına inanır. Qi dengeliyse kişi ruhsal, duygusal ve fiziksel sağlığa sahiptir. Ancak qi dengede olmadığında hastalık meydana gelebilir. Qi bloke olabilir ve yin ve yang arasında dengesizliğe neden olabilir. Bu, Çin felsefesindeki iki zıt ama bağlantılı ilkeye atıfta bulunur. Geleneksel Çin tıbbı, yin ve yang arasında uyum yaratmak ve meridyenler boyunca doğru enerji akışını sağlamak için birçok yaklaşım kullanır. Bu yaklaşımlardan biri akupunkturdur.

Akupunktur uzmanları, insan vücudunun 2.000’den fazla akupunktur noktasına sahip olduğuna inanır. Bunlar çeşitli meridyenler aracılığıyla birbirine bağlıdır. Meridyenler içindeki belirli noktalarda akupunktur kullanılmasının, bloke olmuş veya durgun qi’nin akışını iyileştirdiğine inanılır. Akupunktur bu meridyenlerin tıkanıklığını açabilir. Bu, qi’nin hareketini geri kazandırır ve sağlığı iyileştirir.

Akupunktur nasıl etki eder?

Akupunkturun nasıl çalıştığı tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak, akupunkturun sinir sistemi, diğer vücut dokuları ve spesifik olmayan (plasebo) etkiler üzerinde etkileri olabileceğine dair kanıtlar vardır.

Beyinde neler olduğunu görmek için görüntüleme yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalar da dahil olmak üzere hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan çalışmalar, akupunkturun sinir sistemi işlevini etkileyebileceğini göstermiştir.

Akupunkturun iğnelerin yerleştirildiği dokular üzerinde doğrudan etkileri olabilir. Bu tür bir etki bağ dokusunda görülmüştür.

Akupunkturun spesifik olmayan (tedavinin ana etki mekanizmasından ziyade tesadüfi yönlerinden kaynaklanan) etkileri vardır. Spesifik olmayan etkiler, hastanın tedaviye olan inancından, uygulayıcı ile hasta arasındaki ilişkiden veya iğnelerin yerleştirilmesinden doğrudan kaynaklanmayan diğer faktörlerden kaynaklanabilir.

Birçok çalışmada, akupunkturun faydasının, cildi delen ancak içine işlemeyen bir cihazın kullanımı gibi sahte (simüle edilmiş veya sahte) akupunktur uygulamaları içeren prosedürlerle karşılaştırıldığında daha fazla olduğu görülmüştür. Bu bulgular, spesifik olmayan etkilerin akupunkturun ağrı veya diğer semptomlar üzerindeki faydalı etkisine katkıda bulunduğunu göstermektedir.

Son araştırmalarda, spesifik olmayan bir etki gösterilmiştir: Önceki bir akupunktur seansı sırasında ağrı kesici deneyimleyen hastalara o seansın videosu gösterilmiş ve tedavinin tekrar gerçekleştiğini hayal etmeleri istenmiştir. Bu video rehberliğindeki imgeleme tekniğinin önemli bir ağrı kesici etkisi olmuştur.

Araştırmalar akupunkturun ağrı için etkinliği hakkında ne göstermektedir?

Araştırmalar, akupunkturun sırt veya boyun ağrısı, osteoartrit ile ilişkili diz ağrısı ve ameliyat sonrası ağrı dahil olmak üzere çeşitli ağrı durumlarında faydalı olabileceğini göstermiştir. Ayrıca, meme kanseri olan kişilerde kullanılan ilaçlar olan aromataz inhibitörlerinin kullanımıyla ilişkili eklem ağrısını hafifletmeye de yardımcı olabilir.

Ağrılı rahatsızlıkları (sırt ağrısı, osteoartrit, boyun ağrısı veya baş ağrıları) olan kişilerle yapılan 20 çalışmadan (6.376 katılımcı) elde edilen verilerin analizi, akupunkturun faydalı etkilerinin boyun ağrısı hariç tüm rahatsızlıklar için tedavinin bitiminden bir yıl sonra da devam ettiğini göstermiştir.

Ağrı rahatsızlıklarına ek olarak, akupunktur en az 50 başka sağlık sorunu için de incelenmiştir. Akupunkturun mevsimsel alerji semptomlarını, kadınlarda stres inkontinansını ve kanser tedavisiyle ilişkili mide bulantısı ve kusmayı hafifletmeye yardımcı olabileceğine dair kanıtlar vardır. Ayrıca astımlı kişilerde semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir, ancak akciğer fonksiyonunu iyileştirdiği gösterilmemiştir.

Akupunkturdan hangi rahatsızlıklarda fayda görülebilir?

  • Sırt veya boyun ağrısı
  • Osteoartrit
  • Baş ağrısı ve migren
  • Miyofasyal ağrı sendromu
  • Siyatik
  • Ameliyat sonrası ağrı
  • Kanser ağrısı
  • Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu
  • İrritabl bağırsak sendromu
  • Fibromiyalji

Ağrılı rahatsızlıkların dışında akupunkturun faydalı olabileceği düşünülen diğer rahatsızlıklar da şunlardır:

  • Mevsimsel alerjiler (alerjik rinit veya saman nezlesi)
  • İdrar kaçırma
  • Kanser hastalarında tedaviyle ilgili mide bulantısı ve kusma
  • Astım
  • Depresyon
  • Sigarayı bırakma
  • Kısırlık
  • Karpal tünel sendromu
  • Menopozla ilişkili sıcak basmaları

AKUPUNKTUR HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

  1. Akupunktur ne kadar yaygın olarak kullanılır?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, veri bildiren 129 ülkenin 103’ünde akupunktur kullanılmaktadır. ABD’de Ulusal Sağlık Görüşme Anketi’nden elde edilen veriler, yetişkinler tarafından akupunktur kullanımının 2002 ile 2022 arasında iki katından fazla arttığını göstermektedir.

  1. Akupunktur güvenli midir?

Akupunktur kullanımından kaynaklanan nispeten az sayıda komplikasyon bildirilmiştir. Ancak, steril olmayan iğnelerin kullanımı ve tedavilerin uygunsuz bir şekilde uygulanmasından kaynaklanan komplikasyonlar vardır.

Akupunktur uygun bir şekilde uygulanmadığında; enfeksiyonlar, organlarda delinmeler ve merkezi sinir sisteminde yaralanma gibi ciddi yan etkilere neden olabilir.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), akupunktur iğnelerini tıbbi cihazlar olarak tanımlar ve bunların steril olmasını ve yalnızca tek kullanımlık olarak etiketlenmesini gerekli olduğunu belirtir.

  1. Akupunktur geleneksel tıbbın yerini alır mı?

Hayır. Akupunktur geleneksel tıbbi teşhis ve tedavinin yerine geçmez. Ancak akupunktur, alternatif değil birçok tamamlayıcı tıp terapisinden biridir.

  1. Akupunktur alternatif bir tedavi midir?

Hayır, akupunktur tamamlayıcı bir tedavidir. Dikkate alınması gereken önemli bir faktör, “tamamlayıcı” ve “alternatif” terimleri arasındaki ayrımdır. Tamamlayıcı, karşılıklı ihtiyaçları tamamlayarak ve/veya karşılıklı eksiklikleri telafi ederek tüm olasılıkların en iyisini sağlamak için birlikte çalışmayı önerir. Tamamlayıcı tıp, ana akım geleneksel tıp sistemiyle birlikte çalışmak anlamına gelir. Bu; beden, zihin ve ruh için terapilerle bütünsel bir bakım modeli sağlar. Akupunkturun önemli olduğu ve en büyük gücünü gösterdiği yer burasıdır. Alternatif, birbirini dışlayan iki olasılık arasında bir seçim ima eder. Diğerinin yerine geçer.

  1. Akupunktur acı ya da ağrıya neden olur mu?

Akupunktur, saç teli inceliğinde iğneler kullanılarak yapılır. Çoğu kişi, iğne belirli noktalara batırılırken çok az ağrı hissettiğini bildirir. İğneler yalnızca basınç veya ağrı hissi uyandıran bir noktaya batırılır. Tedavi sırasında iğneler battığı alanda ısınma yaratabilir. İğnelere hafif elektrik akımı da uygulanabilir. Bazı kişiler akupunkturun kendilerini enerjik hissettirdiğini söyler. Diğerleri ise rahatladıklarını söyler.

  1. Akupunkturda iğne dışında hangi yöntemler kullanılır?

Bazen iğne yerine akupunktur noktaları üzerinde başka uyarım biçimleri kullanılır. Bu yöntemler şunlardır:

  • Isı (moxibustion)
  • Basınç (akupresür)
  • Sürtünme
  • Vakum (kupalama)
  • Elektromanyetik enerji uyarıları

  1. Akupunktur kimlere uygulanamaz?

Hemofili gibi bir kanama bozukluğunuz varsa veya antikoagülan gibi bir ilaç kullanıyorsanız, akupunktur yaptırmadan önce hekiminizle görüşmelisiniz.

Metal alerjiniz veya iğnelerin batırılabileceği bölgede enfeksiyonunuz varsa akupunktur genellikle önerilmez.

Hamileyken akupunktur yaptırmak genellikle güvenlidir. Ancak hamileyseniz bu durumu hekiminize bildirmelisiniz çünkü belirli akupunktur noktaları hamilelik sırasında güvenli bir şekilde kullanılamaz.

  1. Akupunktur kaç seans halinde ve hangi aralıklarla yapılır?

Uzmanınız, sağlık durumunuza ve ihtiyacınıza göre farklı bir şekilde yaklaşmadığı takdirde:

  • Seanslar genellikle 20 ila 40 dakika sürer ve haftada 2 seansla başlamak kronik ağrıyı yönetmeye yardımcı olur.
  • Toplam tedavi sayısı kişiden kişiye değişir. Ancak kronik ağrı için 6 ila 12 seans gerekebilir.
  • Daha düşük frekanslı tedaviler (haftada yaklaşık 2 kez) tedaviden sonra daha yüksek oranda ağrı kesici etki göstermiştir ve 18 haftaya kadar etkilidir.