Nabız Sayınıza Dikkat
Kalp atışının insan yaşamının en önemli göstergesi olduğu herkes tarafından bilinse de kalp atışının verdiği mesajlar konusunda ne yazık ki yeterince bilgi sahibi değiliz. Kalp atış hızı nabız olarak da adlandırılmaktadır. Kişinin kalbinin bir dakikada kaç kez attığı kalp atış sayısını yani nabız sayısını verir.
Nabız ölçümünün tıpkı tansiyon ölçümü gibi düzenli aralıklarla yapılması gerektiği unutulmamalıdır. Normal bir insanda kalp atış hızı 60 ila 100 aralığındandır. 60’ın altında ya da 100’ün üzerinde nabız çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. Düzenli olarak spor yapan kişilerde normal nabız sayısı dakikada 60’ın altında olabilir ancak 50’nin altı hiçbir durumda kabul edilemeyecek bir veri odluğu için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Nabız Nasıl Ölçülür ?
Nabız kalbin bir dakika içerisinde toplam olarak kaç kere attığını yani kasıldığını belirtmekte olan hızdır. Kalbin kasılması ile birlikte kan atardamarlara doğru ilerler. Damarların esneme özelliği ile birlikte genişleme meydana gelir. Damar duvarı içerisinde meydana gelen bu genişleme ile birlikte elastik yapısı sayesinde kısa bir süre içerisinde eski haliyle birlikte görevine devam eder.
Her nabız atımı ile birlikte tekrar yeni bir basınç meydana gelmekte ve genişleme sağlanmaktadır. Bu durum el bileği, dirsek, kasık veya ayak bileği üzerinde hissedilir. Öte yandan nabız dalgası olarak da ifade edilir. Mevcut nabız aynı zamanda kalbin düzenli olarak çalışıp çalışmadığını gösterir. Bazı hastalıklar nabız ile birlikte takip edilebilir veya teşhis edilebilir. Sağlıklı olan kişiler üzerinde dinlenme halinde dakikada ortalama olarak 60 ile 100 arasında nabız olması gerekir. Hastalık veya egzersiz gibi durumlar nabız hızını doğal olarak etkilemektedir.
Pek çok kişi tarafından nabız nasıl ölçülür sorusu sorulmaktadır. Nabız genel olarak el bileği üzerinde başparmak tarafından radial arter üzerinden nabız sayesinde ölçülmektedir. Bu nabız bölgesine baş parmak ve diğer parmak uçları yavaşça bastırılarak nabız dalgaları takip edilir. Nabız hissedildiği takdirde sayısı kadar düzenli olup olmadığı da incelenmelidir. Çünkü nabzın eşit dalgalarda gelmesi gerekir. Bundan sonra ise toplam 1 dakika içerisindeki sayısı incelenir. Bu sırada saatin saniye göstergesi takip edilerek bir dakika içerisinde nabzın ne kadar olduğu sayılır ve ardından 4 ile çarpılır. Böylece dakikada atan nabız adedi ortaya çıkmış olur. Çoğu zaman kalp ritim bozuklukları gibi durumlarda nabız dalgası hissedilmez. Bazı Durumlarda ise steteskop gibi aletler kullanılarak ile kalp hızını dinlemek gerekir. Buna ek olarak günlük hayatımızda dijital tansiyon aletleri ile birlikte kan basıncı ve nabız hızla ölçülmektedir.
Yüksek Nabız Nedir? Riskleri Nelerdir?
Yüksek nabız, kalp atış hızının yüksek olması ile meydana gelen durumdur. Kalbin kasılması ile birlikte pompalanan kan genişleme ve daralmasının hızlı olması sonrası bu durum meydana gelmektedir. Aynı zamanda bu durumun nedenleri arasında kalp yetmezliği, tiroid veya guatr gibi hastalıklar olabilir. Meydana gelen kanama durumlarında da yeteri miktarda kan sağlanması amacıyla kalp hızı çalışır. Bu durumlarda kan kaybı arttığı için vücut içerisindeki nabızda düşme olacak ve bu da hayatı tehlikeye neden olacaktır.
Yüksek ateşte enfeksiyonlar genellikle nabız yükselmesine neden olmaktadır. Ancak çoğu zaman psikolojik olarak endişe veya duygusal değişim gibi durumlar da nabzı yükseltebilir. Fiziksel aktivite sonrasında nabız yükselmesi meydana geliyorsa bir süre dinlendikten sonra normal seviyeye gelecektir. Nabzın 90 ve üzerinde bulunması kalp için riskli bir durum olmaktadır mevcut durumun nedenleri ayrıştırılmalı ve bu doğrultuda tedavi uygulanması gerekir. Bu tür problem yaşayan kişilerin hastalar şikayetlerini ihmal etmemesi ve doktora başvurması gerekir. Düzensiz olarak meydana gelen kalp ritmi söz konusu ise kardiyolog tarafından muayene edilmelidir. Genellikle düzensiz olarak kalp nabızı olması durumunda atriyal fibrilasyon meydana gelir. EKG çekilerek nabız kontrolü sağlanır ve ardından tanı konulur.
Yüksek Nabız Belirtileri
Yüksek nabız özellikle dinlenme halinde kalp atışının 100’ün üzerine çıkması anlamına gelir. Bu duruma taşikardi adı verilir. Genel olarak taşikardi nedenleri;
- Doğumsal meydana gelen kalp hastalıkları,
- Kan hastalıkları,
- Kalp krizi,
- Anksiyete,
- Aşırı kafein alınması,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Anemi,
- Tiroid hormonu fazlalığı (hipertiroidi)
- Aşırı fiziksel aktivite,
- Uyuşturucu kullanımı,
- Hamilelik gibi durumlar olmaktadır.
Yüksek nabız nedenleri ise şu şekildedir;
- Nefes darlığı problemleri,
- Bayılma,
- Kalpte aşırı çarpıntı olması,
- Göğüs ağrısı,
- Aşırı egzersiz yapılması.
Düşük ve yüksek nabız esnasında bazı problemler meydana gelmesi kalp hastalıklarını ifade etmektedir. Genellikle gerçekleşen nabız sorunlarında teşhis amacıyla bazı yöntemler söz konusudur, bunlar şu şekildedir;
- Nabız holteri takibi,
- Elektrokardiyogram (EKG),
- Stres testi (efor testi),
- Tilt testi (eğilebilen masa ile nabızın takibi),
- Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT, MR).
Yüksek Nabız Sayısı Hangi Hastalıklara İşaret Eder?
100’ün üzerinde olan nabız sayısı yüksek olarak kabul edilir. Nabzın 100’ün üzerinde olması taşikardi yani hızlı nabız olarak adlandırılmaktadır. Kalp kapakçıklarında bozukluk olması, kalp kası sorunları, kalp damarlarında daralma veya tıkanma, kalbin elektrik devresindeki blok bozukluklar, kansızlık, hipertiroit, akciğer hastalıkları ve enfeksiyonlar taşikardiye neden olmaktadır.
Nabız Neden Düşer?
Nabız düşüklüğü meydana gelmesi durumunda organlara yeterli miktarda kan gidemez. Organlar aynı zamanda yeteri kadar oksijen almadığı için dinlenme imkanı da bulunmaz. Bu durumda hastalar genel olarak çabuk yorulma gibi problemler ile karşılaşır. Nabız neden düşer ? sorusuna şu şekilde cevap verilebilir. Koroner arter hastalığı, yaşlanma nedeniyle meydana gelen sinir sistemi hastalıkları, tansiyon problemleri, karaciğer ve böbrek hastalıkları, mineral eksikliği ve guatr ya da diğer tiroid bezi sorunları olarak ifade edilmektedir.
Düşük nabız belirtileri şu şekildedir;
- Nefes darlığı,
- Göğüste sıkışma ya da ağrı,
- Baş dönmesi, sersemlik,
- Bayılma,
- Egzersiz yapamama.
Düşük Nabız Sayısı Hangi Hastalıklara İşaret Eder?
Nabız sayısının 60’ın altında olması düşük olarak kabul edilir. Bu duruma ‘brakardi’ adı yani yavaş nabız adı verilir. Guatr hastalıkları, hipertansiyon, su ve elektrolit kaybı, romatizmal hastalıklar, kalbin ileti sisteminde bozulma, kalpte yapı ve fonksiyon bozuklukları, kalp damarlarında daralma, uyku apnesi düşük nabız sayısının nedenleri arasında yer almaktadır.
İdeal Nabız Nedir?
İdeal nabız, kalbin dakika içerisindeki attığı sayı yetişkinlerde 60 ile 100 arasında ise bu normaldir. Nabız atışı kişinin boynunda veya bileklerinde hissedilmektedir. Nabız genel olarak düzenli bir şekilde atmaktadır. Mevcut nabız durumu herkeste aynı olmaz örneğin spor yaptıktan sonra dinlenmeye geçen bir kişinin nabzı 40’a kadar düşebilir. Bununla birlikte kişinin yaşı ilerledikçe kalp atışında düşme yaşanmaktadır. Bundan dolayı 6 ile 15 yaş arasındaki çocuklarda nabız 70 ile 100 arasında değişir. Kalp atış hızı yaş, egzersiz, sigara, kafein kullanımı ve hava sıcaklığı gibi durumlara karşı farklılık gösterebilmektedir.
Nabız Sayısı Normal Aralığın Dışında Olanlar Neler Yapmalı?
Nabız sayısının 60 ila 100 aralığında olması normal kabul edilse de aslında nabız sayısının kişiden kişiye değişiklik gösterdiğini unutmamak gerekir. Yetişkinlerde 60 ila 100 olan aralık çocuklarda 70 ila 100 olarak belirlenmiştir. Bu aralıkların dışında nabız sayısı olan kişiler öncelikle nabız sayısını gözlemlemelidir.
10 dakikalık dinlenme sonrasında nabzın yeniden ölçülmesi ve bunun düzenli aralıklarla tekrarlanması kişinin anlık mı yoksa sürekli mi nabız sorunu olduğunu bulmada yardımcı olur. Eğer dinlenme sonrasında da uzun süreli olarak nabız normalden düşük ya da yüksek ise mutlaka doktora gidilmeli.
Nabız Hakkında Sık Sorulan Sorular
Normal kabul edilen nabız aralığı kaçtır?
Normal nabız yetişkinlerde 60 ile 90 arasında olmasıdır.
Düşük nabız için ne yapmalı?
Düşük nabız durumunda öncelikle doktor muayenesinden geçerek bu konu hakkında bilgi alınmalıdır. Aynı zamanda fazla kilo gibi problemleri bulunan kişilerin sağlıklı beslenerek kilo problemlerinden kurtulması gerekecektir.
Nabız hızı nasıl normale döndürülür?
Nabzı düzeltme konusunda en çok işe yarayan yöntem derin bir nefes almak ve vücudu gevşetmektir. Bunun yavaş ama düzenli olarak tekrarlanması gerekmektedir.